Βιβλιοκριτική | Βίβιαν Στεργίου - Δέρμα | Νινέτα Πλυτά

Εκδόσεις: Πόλις
Χρονολογία έκδοσης: 2022
Αριθμός σελίδων: 360

Δεν συνηθίζω να διαβάζω διηγήματα. Είμαι περισσότερο της πλοκής και του <<και μετά; και μετά;>>. Παρόλα αυτά απόλαυσα πολύ αυτή τη συλλογή!

Επέλεξα να διαβάσω το συγκεκριμένο βιβλίο μετά από διάφορα αποσπάσματα και συνεντεύξεις της συγγραφέως που μου άρεσαν. Με κέρδισε ήδη απ' το πρώτο κείμενο αλλά είχα την αγωνία αν θα συνεχίσει να με ενθουσιάζει <<και μετά>>. Τελικά συνέχισε. Και θα σας πω γιατί. 

Αρχικά, λατρεύω αυτό το στιλ γραφής που θίγει επίκαιρα κοινωνικά ζητήματα με ειρωνεία και σαρκασμό. Το ύφος αυτό επιτυγχάνεται άλλοτε με τριτοπρόσωπη άλλοτε με πρωτοπρόσωπη αφήγηση (καμιά φορά ακόμη και με δεύτερο πρόσωπο) και με τον personal favorite μου ελεύθερο πλάγιο λόγο. Όλα αυτά δεν τα αναφέρω επειδή είμαι φιλόλογος και θέλω να κάνω επίδειξη γνώσεων αλλά επειδή θεωρώ ότι στη μικρή φόρμα παίζουν μεγάλο ρόλο στην αναγνωστική απόλαυση. Τουλάχιστον αυτό συνέβη μ' εμένα. 

Επίσης, θα έλεγα ότι το ύφος δοκιμιο-φέρνει (και το αγάπησα γι' αυτό). Αν ήμουν Γ' Λυκειου θα το κατέτασσα στο λογοτεχνικό-στοχαστικό δοκίμιο. Οι ιστορίες έχουν πλοκή, που όμως διακόπτεται από τους εκτενείς συνειρμούς - παρεκβάσεις του αφηγητή ή της αφηγήτριας, οι οποίοι μου θυμίζουν περισσότερο άρθρα με καταγγελτικό τόνο παρά αποσπάσματα από διηγήματα (για τη συγκεκριμένη παρατήρηση άφησα την φιλολογική μου ιδιότητα και τα συγγράμματα με τα χαρακτηριστικά του διηγήματος στην άκρη και μίλησα ως αναγνώστρια). Και αυτός ο μακροπερίοδος λόγος που ξεπερνά του Θουκυδίδη και μπορεί να βρεις τελεία μετά από μία σελίδα αλλά αποδίδει ακριβώς αυτό τον ασθματικά γρήγορο ρυθμό που γίνονται όλα ή το άγχος που νιώθουν οι άνθρωποι, των οποίων τα πτυχία βρίσκονται σ' ένα σκονισμένο συρτάρι ενώ οι παραγγελίες έρχονται ασταμάτητα και τα έξοδα τούς κατατρέχουν; Κι αυτόν τον αγάπησα —θα ήταν ωραίο παράδειγμα στο μάθημα της Έκθεσης για το πώς ο τρόπος που γράφουμε συμβάλλει στη δημιουργία ατμόσφαιρας. Κι έπειτα επιστρέφουμε και πάλι στην ιστορία, εν είδει αποφόρτισης από την ένταση των συνειρμών. Μέχρι την επόμενη αφορμή. 

                                               

Ενδιαφέρον είναι και ο τρόπος που επιλέγει η συγγραφέας να δομήσει τη συλλογή: τα διηγήματα σχετίζονται ανά δύο και οι ιστορίες κάθε ζεύγους αλληλοσυμπληρώνονται είτε άμεσα είτε έμμεσα. Το αγαπημένο μου ήταν το ζευγάρι με το νούμερο Εφτά.

Ως προς τα θέματα, τα διηγήματα με άγγιξαν πολύ γιατί θίγουν ζητήματα που με έχουν απασχολήσει αρκετά το τελευταίο διάστημα. Πέρα από τα κοινωνικά, όπως η θέση της γυναίκας, η πατριαρχία, η σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο της εργασίας και του Πανεπιστημίου, η θέση των social media στη ζωή μας, το body shaming κ.ά., θίγονται ταυτόχρονα και θέματα ακαδημαϊκά, όπως η αντίληψη των -πρακτικών- Ελλήνων για τους —θεωρητικούς <<που λένε ότι είναι θεωρητικοί σαν ν' απολογούνται>>— ερευνητές, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές, οι οποίοι καλούνται να εργάζονται ταυτόχρονα για να βιοποριστούν αλλά και εκείνοι που έχουν το προνόμιο να διαβάζουν χωρίς να εργάζονται. Τα πιο αγαπημένα μου, προφανώς, είναι αυτά που αφορούν τους νέους. Πέρα απ' τα ακαδημαϊκά, υπάρχουν ολόκληρα διηγήματα που αναφέρονται στις εργασιακές συνθήκες στην Ελλάδα, το brain drain, τη νεανική ανεργία, τους digital nomads ή expats, όπως τους αναφέρει η συγγραφέας. 

Ομολογώ ότι αναρωτιόμουν μήπως τα θέματα που θίγονται αφορούν τους λίγο μεγαλύτερους από εμένα, τη γενιά των 30+, που γεννήθηκαν σε μια εποχή που όλα φαίνονταν εφικτά και κατέληξαν να προσπαθούν να σταδιοδρομήσουν σε αυτή που ζούμε σήμερα. Τελικά διαψεύστηκα. Τα κείμενα αυτά με αφορούν —και, δυστυχώς, μάλλον θα αφορούν τους νέους για αρκετά χρόνια ακόμα. 

Συμπέρασμα: Ως μία 26χρονη που «ζει το μπέρδεμα από γεγονότα που σε χτυπάνε κατακέφαλα χωρίς να βγάζουν απολύτως κανένα νόημα, πέρα απ' το ότι απλώς σε οδηγούν στο μέλλον σου εντελώς ξαφνικά» έχω να πω το εξής: η Στεργίου καταφέρνει τον στόχο της, να εκπροσωπήσει τη νέα γενιά στη λογοτεχνία, και αυτός είναι ο λόγος που συνιστώ να διαβάσετε αυτό το βιβλίο, είτε είστε νέοι που παλεύετε να ορθοποδήσετε, είτε όχι.

Υ.Γ. Εξοπλιστείτε με μολύβι, θα σας χρειαστεί.