Μια απόφαση ζωής τα Χριστούγεννα | Αθηνά Μαλαπάνη

Το βιβλίο με τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη ήταν επάνω στο κρεβάτι της. Το διάβαζε πάντοτε κάθε Χριστούγεννα, από την εφηβεία της μέχρι τώρα, στα 45 της χρόνια. Οι χριστουγεννιάτικες και πρωτοχρονιάτικες ιστορίες που μετέφεραν βιώματα και εμπειρίες απλοϊκών ανθρώπων της Σκιάθου την γέμιζαν ποικίλα συναισθήματα, αλλά κυρίως γέμιζαν το κενό της μοναξιάς της, το οποίο ειδικά εκείνες τις μέρες μεγάλωνε ολοένα και περισσότερο. 

Η Άλκηστη Βασιλάκη είναι υπεύθυνη Μάρκετινγκ σε μια εταιρεία γυναικείων ενδυμάτων. Καθημερινά προσπαθεί να βρει ευφάνταστους τρόπους διαφήμισης και προώθησης γυναικείων ρούχων, ενισχύοντας δυστυχώς τα στερεότυπα για το γυναικείο σώμα και την αντίληψη της κομψότητας. Την είχε κουράσει όλο αυτό το παιχνίδι των μίντια και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Όλες οι γυναίκες να προβάλλονται στεγνές, αποστεωμένες, πάντα χαρούμενες και με την αίσθηση της απόλυτης αυτοπεποίθησης και ενός ακλόνητου δυναμισμού ήταν ένα σύνολο στερεοτύπων που την είχαν πλέον κουράσει. Ήθελε τόσο πολύ να αποδεσμευτεί από όλα αυτά, αλλά τα στερεότυπα αυτά είναι πολύ ισχυρά εδραιωμένα εδώ και πολλές, αμέτρητες δεκαετίες και τίποτα και κανείς δεν μπορεί να τα καταβαραθρώσει. Ακόμη κι αν φαινομενικά γίνονται προσπάθειες και έχει δοθεί βήμα και -κάποιος έστω- χώρος σε μοντέλα και γυναίκες με παραπανίσια κιλά και διαφορετικό σωματότυπο, η πικρή αλήθεια είναι ότι η προβολή και η διαφήμιση, τα σχέδια και τα πατρόν των ενδυμάτων κάθε είδους προορίζονται μόνο για αδύνατες και εμφανίσιμες κοπέλες. Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν, η Άλκηστη είχε πλέον αρχίσει να απεχθάνεται αυτόν τον χώρο και αυτή τη δουλειά. 

Οι συναισθηματικές ανάγκες της δεν καλύπτονταν πλέον μέσα από το επάγγελμά της, όπως της συνέβαινε παλαιότερα. Τις δύο προηγούμενες δεκαετίες της ζωής της εργαζόταν για μικρότερες εταιρείες με διαφορετικά προϊόντα και απαιτήσεις -όπως και με διαφορετικό, χαμηλότερο, μισθό-, αλλά μπορούσε να εκφραστεί μέσα από τις συνεργασίες της. Άλλες φορές μετέφερε μηνύματα για ισορροπημένη διατροφή, άλλες για υγεία -σωματική, αλλά και ψυχική- και φυσικά, το καλύτερο ήταν η τετραετία που δούλεψε για έναν μικρό και ευέλικτο εκδοτικό οίκο, διότι της άρεσε πολύ να προωθεί νέους συγγραφείς με καθαρή ματιά για τον κόσμο, ταλέντο και μεράκι. Τότε προσέφερε πολλά στον κόσμο, στο καταναλωτικό κοινό, καθώς ένιωθε ότι το ενημέρωνε και το προέτρεπε για σημαντικά ζητήματα. Τώρα πίστευε ότι δεν έκανε τίποτα το αξιοσημείωτο... Το αντίθετο μάλιστα, θεωρούσε ότι ενίσχυε βασανιστικά στερεότυπα που απασχολούν πολλούς ανθρώπους -ιδιαίτερα, γυναίκες και κορίτσια- και ενδεχομένως και να υπόθαλπτε ήδη υπάρχοντα ψυχολογικά τους προβλήματα και δυσχέρειες. 

Κάθε Χριστούγεννα λοιπόν, η Άλκηστη αισθανόταν ολοένα και χειρότερα. Οι επαγγελματικές της δυσκολίες, οι προσωπικές της αναζητήσεις, η έλλειψη μοναξιάς, η απουσία ουσιαστικών φίλων και ενός τρυφερού ερωτικού συντρόφου ήταν ζητήματα που την απασχολούσαν πάντοτε, αλλά τις εορταστικές μέρες και περιόδους γίνονταν ασφυκτικά σαν κλοιός γύρω της. Τις καθημερινές μπορούσε να τα καλύπτει με τις ατελείωτες ώρες εργασίας, τα μέιλ που έπρεπε να σταλούν, τα επαγγελματικά τηλεφωνήματα και ραντεβού που έπρεπε να γίνουν, δοκιμές, μελέτες, προβλέψεις για το αν θα επιτύχει η εκάστοτε διαφημιστική καμπάνια, δήθεν χαρούμενες φωτογραφίες και stories στο Instagram... Όλες αυτές οι καθημερινές δραστηριότητές της την έκαναν να κουράζεται -ή μάλλον να εξαντλείται- κι έτσι, δεν περίσσευε χρόνος για περαιτέρω σκέψεις, προβλήματα και προβληματισμούς. 

Τα Χριστούγεννα όμως, ήταν μια άλλη φάση, πολύ διαφορετική. Μετά το οικογενειακό γεύμα με τους γονείς της, τυπικές και λίγο αδιάφορες συζητήσεις, έφευγε κι έμενε μόνη. Κάποιες φορές, έκανε μια βόλτα στο κέντρο της πόλης για να την δει στολισμένη. Της άρεσαν τα πολύχρωμα λαμπιόνια που φώτιζαν τους δρόμους, τα σπίτια, τα πάρκα και τις πλατείες. Της άρεσαν και οι άνθρωποι, άλλοι αγαπημένοι και μονιασμένοι, άλλοι ερωτευμένοι, όλοι όμως χαμογελαστοί τριγυρνούσαν και το απολάμβαναν. Χάζευαν τις βιτρίνες, αγόραζαν ό,τι μπορούσαν -κι αν μπορούσαν να το αντέξει το δικό τους βαλάντιο-, οι περισσότεροι έβγαζαν φωτογραφίες με τα κινητά τους -τι γελοία συνήθεια!- άλλοι επέλεγαν το μέρος όπου θα πάνε για καφέ ή φαγητό ή ποτό ανάλογα με τις προτιμήσεις τους. Ήταν άραγε και χαμογελαστοί και πραγματικά χαρούμενοι μέσα τους; Γιατί πολλές φορές, μπορεί να χαμογελάμε τυπικά, αμήχανα ή από συνήθεια. Πότε όμως χαμογελάμε ουσιαστικά και το νιώθουμε πραγματικά; 

Προσπάθησε να θυμηθεί πότε είχε χαμογελάσει ουσιαστικά. Δεν τα κατάφερε. Ή μάλλον τα κατάφερε! Η τελευταία φορά που είχε χαμογελάσει πραγματικά ήταν το καλοκαίρι, όταν διάβαζε ένα χιουμοριστικό βιβλίο στην παραλία! Τουλάχιστον αυτό το κατάφερε! 

Συνέχισε τη βόλτα της στην χριστουγεννιάτικα στολισμένη πόλη. Της άρεσε να χαζεύει ανενόχλητη. Άλλωστε, η καθημερινότητά της ήταν τόσο απαιτητική και οι ρυθμοί τόσο έντονοι που δεν μπορούσε ποτέ να ησυχάσει και να παρατηρήσει το μέρος γύρω της. Λάτρευε να παρατηρεί τα μέρη όπου βρισκόταν, ακόμη κι αν ήταν όλα όσα έβλεπε καθημερινά γύρω της. Η θεώρησή τους υπό το πρίσμα της παρατηρητικότητας και της λεπτομέρειας τούς έδινε άλλη χάρη. Μπορούσε να βλέπει πράγματα που δεν έβλεπε πριν, να τα αφουγκράζεται και να τα κατακτά συνδέοντάς τα με προσωπικές εμπειρίες και βιώματα. Πολλοί δρόμοι συνδέονταν με προσωπικές ιστορίες της, επαγγελματικές συναντήσεις με επιτυχημένες επιχειρηματικές συμφωνίες, ένας φιλικός καφές με αγαπημένα πρόσωπα, αγορές απαραίτητων ή επιθυμητών προϊόντων σε πολυκαταστήματα ή μικρά συνοικιακά μαγαζάκια σε στενούς δρόμους, βιβλιοπαρουσιάσεις σε κομψά και στιλάτα βιβλιο-καφέ, κάποιο ερωτικό ραντεβού με την αθωότητα της νεότητάς της και αργότερα, με την τυπικότητα μιας απλώς σεξουαλικής σχέσης στην ωριμότητά της, όλα αυτά και άλλα πολλά χωρούσαν μέσα στο κέντρο της πόλης. Της δικής της πόλης, που άλλοτε της φαινόταν τόσο οικεία και γνωστή -σαν φιλενάδα της- και άλλοτε ξένη και απόμακρη... Όπως ακριβώς συνέβαινε και με τον εαυτό της. 

Η βόλτα μέσα στη λάμψη των Χριστουγέννων τελείωσε. Ήθελε πλέον να γυρίσει σπίτι της, όλη αυτή η οχλαγωγία και η αστείρευτη κίνηση ανθρώπων και οχημάτων σαν ένας τρελός, σουρεαλιστικός χορός την είχε κουράσει. Ένιωθε μια ελαφριά ζάλη μην μπορώντας μάλιστα να εξηγήσει πώς μπορεί να προέκυψε. Είχε πιει πολύ μικρή ποσότητα κόκκινου κρασιού στο γιορτινό τραπέζι των δικών της. Μάλλον είχε ανάγκη να αποσυρθεί στη μοναξιά της, στη δική της ιδιόρρυθμη ησυχία και να διαβάσει. Χριστούγεννα χωρίς τα αγαπημένα της διηγήματα του Παπαδιαμάντη δεν γίνονται...  

Το βιβλίο με τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη ήταν επάνω στο κρεβάτι της. Το διάβαζε πάντοτε κάθε Χριστούγεννα, από την εφηβεία της μέχρι τώρα, στα 45 της χρόνια. Οι χριστουγεννιάτικες και πρωτοχρονιάτικες ιστορίες που μετέφεραν βιώματα και εμπειρίες απλοϊκών ανθρώπων της Σκιάθου την γέμιζαν ποικίλα συναισθήματα, αλλά κυρίως γέμιζαν το κενό της μοναξιάς της, το οποίο ειδικά εκείνες τις μέρες μεγάλωνε ολοένα και περισσότερο. Η Άλκηστη ξεκίνησε να καλύπτει αυτό το κενό με τη σιωπηλή ανάγνωση πίνοντας παράλληλα ζεστό καφέ σε μια κούπα με χριστουγεννιάτικες ζωγραφιές. Λάτρευε τις κούπες και αγόραζε συχνά πολλές για τον εαυτό της, αλλά και για δώρα. Οι κούπες συμβολίζουν την ελευθερία του χρόνου, καθώς τις χρησιμοποιούμε για να πιούμε καφέ, τσάι και άλλα πολλά ζεστά ροφήματα. Άρα, παραπέμπουν στον ελεύθερο χρόνο, την ξεγνοιασιά, την απουσία άγχους και την αυτοφροντίδα, ακόμη και την κοινωνικοποίηση, τη φιλία, τον έρωτα και την αγάπη, καθώς μας αρέσει να φτιάχνουμε ζεστά ροφήματα γι’ αυτούς που αγαπάμε και θέλουμε να περιποιηθούμε. 

Κάποια στιγμή κοίταξε το ρολόι της, ένα από τα πιο ακριβά αντικείμενα επάνω της. Ο χρόνος ήταν κάτι που την τρόμαζε και φρόντιζε πάντοτε να το εξωραΐζει. Διάβαζε ασταμάτητα για τέσσερις ώρες. Αλλά δεν της έκανε εντύπωση. Είχε συνηθίσει τον εαυτό της στο να διαβάζει πολύ ήδη από μικρή ηλικία, όπως και να εργάζεται πολύ και να κοπιάζει πολύ και να μοχθεί πολύ... Όλα στο πολύ όσον αφορά στα επαγγελματικά της. Η εργασιομανία ήταν το φάρμακο και το φαρμάκι της, η πληγή και η θεραπεία της μαζί. Δεν σταμάτησε γιατί κουράστηκε, η λογοτεχνία δεν την κούραζε ποτέ, αντιθέτως την αναζωογονούσε και ανανέωνε τις δυνάμεις της. Σταμάτησε γιατί είχε βγάλει κάποια συμπεράσματα. Τελικά, τα κλασικά κείμενα διδάσκουν ακόμη κι αν έχουν διαβαστεί πολυάριθμές φορές από τον ίδιο άνθρωπο ή από διαφορετικούς ανθρώπους. Νόμιζε ότι είχε πάρει την πιο σωστή απόφαση. Οι δύο επόμενες μέρες των Χριστουγέννων πέρασαν με ηρεμία και πολλή αγάπη προς τον εαυτό της. Το είχε ανάγκη άλλωστε.

28 Δεκεμβρίου ξαναπήγε στο γραφείο της. 

- Κυρία Βασιλάκη, συγχαρητήρια για την καμπάνιά σας για τα Χριστούγεννα! Πολλά κομμάτια ρούχων μας έχουν ήδη πωληθεί στα περισσότερα από τα καταστήματα που προμηθεύουμε, αλλά και στο ηλεκτρονικό μας κατάστημα! Και εικάζουμε ότι θα πάμε πολύ καλύτερα και την Πρωτοχρονιά! 

- Ωραία, απάντησε η Άλκηστη αδιάφορα.

- Ο διευθυντής είπε να αρχίσετε να σκέφτεστε πράγματα και για την ανοιξιάτικη και καλοκαιρινή κολεξιόν μας, της είπε με φανερό ενθουσιασμό η υπάλληλος. 

- Θα δούμε, της απάντησε ψυχρά και της έκλεισε την πόρτα του γραφείου της. 

Μετά από μερικές ώρες, η Άλκηστη έβγαινε ανακουφισμένη από την εταιρεία. Η πόρτα έκλεισε πίσω της οριστικά. Είχε παραιτηθεί. Άλλωστε, ποτέ δεν ήταν όνειρό της αυτή η δουλειά, αλλά το να  ασχολείται με τη λογοτεχνία. Ένας μικρός εκδοτικός οίκος θα ήταν ό,τι καλύτερο για τη δική της περίπτωση. Θα αξιοποιούσε το κεφάλαιο που είχε αποταμιεύσει και θα έκανε το όνειρό της πραγματικότητα όπως το είχε σχεδιάσει και οργανώσει. Ήταν σίγουρη πλέον ότι θα πετύχει. Τίποτα δεν μπορούσε να την τρομάξει πια όσο μια δουλειά που δεν θα την έκανε να νιώθει γεμάτη και δημιουργική.

 Τελικά, αυτό είναι το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων... Να αντιλαμβανόμαστε ποιοι πραγματικά είμαστε, να βρίσκουμε τον εαυτό μας, να του δίνουμε μια δεύτερη ευκαιρία -και γενικώς, πολλές επόμενες ευκαιρίες- να τον ακούμε, να τον φροντίζουμε και να τον κάνουμε καλύτερο... Αλλά προπαντός, να δώσουμε αγάπη σε εμάς τους ίδιους ώστε να μπορέσουμε στη συνέχεια, να την δώσουμε και σε άλλους, σε αυτούς που θα την εκτιμήσουν πραγματικά!