Επιμέλεια Συνέντευξης: Νικολένα Καλαϊτζάκη
Πότε και πώς προέκυψε η ενασχόληση σας με την Τέχνη, και πόσο νόημα δίνει στη ζωή σας ως σήμερα;
Η ενασχόληση μου με τα εικαστικά προέκυψε σε πολύ νεαρή ηλικία. Είχα από μικρός το μικρόβιο της εικαστικής έκφρασης. Αποφάσισα οριστικά να αφοσιωθώ στα δεκαεννιά μου, όταν βρέθηκα στο Poitiers της Γαλλίας με μια υποτροφία για να σπουδάσω Οικονομικά και Δίκαιο. Η επιβλητικότητα του τοπίου, αλλά και η ιστορία αιώνων που βάραινε πάνω από την πόλη, με έπεισαν ότι ο Ντοστογιέφσκι είχε περισσότερο δίκιο απ' όλους, όταν έγραφε ότι "η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο". Ήταν ζήτημα χρόνου μετά από αυτή την εμπειρία να δώσω εξετάσεις για την Σχολή Καλών Τεχνών.
Ποια είναι η βασική θεματολογική κατεύθυνση των έργων σας, σε ποιο ρεύμα τα κατατάσσετε, και πόση αξία δίνετε στην τεχνική τους απόδοση;
Η δουλειά μου είναι ανθρωποκεντρική, δε νομίζω ότι ο καλλιτέχνης μπορεί να ξεφύγει από αυτή την αφήγηση. Το σώμα του καλλιτεχνικού έργου καθρεφτίζει την αντίληψη του καλλιτέχνη για τον άνθρωπο. Μέσα στη δουλειά μου συναντάς σπαράγματα και μνήμες από τη μεγάλη παράδοση της ζωγραφικής. Η πρόθεση μου είναι να συνθέσω, αλλά και να περιγράψω, έρωτες και μίση, την δική μου Τροία. Η τεχνική είναι το ρούχο όπου κατοικεί το έργο. Θυμάμαι έναν αξιομνημόνευτο δάσκαλο που μου παρομοίαζε τις περιπέτειες της φόρμας με εκείνες της Κοκκινοσκουφίτσας.
Μέσα από την Τέχνη σας επιθυμείτε να περάσετε "μηνύματα", σκέψεις και συναισθήματα στον θεατή ή απλώς μεταφέρετε στον καμβά την "αλήθεια" και την αισθητική σας, αποτυπώνοντας τα όσα σας εμπνέουν, σας απασχολούν και σας εκφράζουν;
Δεν είμαι φιλόλογος, φιλόσοφος, και σε καμία περίπτωση, δημοσιογράφος. Το εικαστικό έργο χειρίζεται τη γλώσσα της εικόνας που έχει τη δικιά της εντροπία. Ο Wittgenstein στη διατριβή του "Τractatus Logico - Philosophicus" περιγράφει και διαχωρίζει αναλυτικά τη λειτουργία, τόσο της γλώσσας, όσο και της εικόνας, και κυρίως την αυτονομία και την ιδιαιτερότητα του κάθε μέσου. Εγώ χρησιμοποιώ την ιδιαίτερη γλώσσα των εικαστικών τεχνών και κυρίως της ζωγραφικής. Χρησιμοποιώ τον υπόγειο πλούτο των σημασιών και των συγκινήσεων που αναδύονται από το μπλέξιμο διαφόρων συμβόλων και χρωματικών επιφανειών. Πιο πολύ με ενδιαφέρουν τα ενδότερα του ανθρώπινου οικοδομήματος. Εκεί απευθύνομαι.
Ποια είναι, κατά την κρίση σας, τα βασικά χαρακτηριστικά / "ποιότητες", που καθιστούν το έργο ενός εικαστικού καλλιτέχνη ξεχωριστό και τον περνούν στην αιωνιότητα;
Για το έπαθλο της αιωνιότητας δεν μπορώ να αποφανθώ, γνωρίζω μόνο ότι απονέμεται από τους νικητές της Ιστορίας. Τους νικητές του χρήματος, των πολέμων. Είμαι βέβαιος πως υπάρχουν αμέτρητες κρυφές, άγραφες ιστορίες, που μπορεί και να είναι και πιο σημαντικές από αυτή που αποτυπώθηκε στα σχολικά εγχειρίδια. Όσον αφορά στις ποιότητες εκείνες που καθιστούν το έργο ενός καλλιτέχνη ξεχωριστό, η απάντηση δεν είναι παρά απολύτως προσωπική. Κατ´ εμέ, σημαντικά είναι εκείνα τα έργα τέχνης που αγγίζουν συθέμελα την ύπαρξη μου, που αποτυπώνουν και διευκρινίζουν όλη την ασάφεια του γίγνεσθαι, που φωτίζουν όλες τις σκιές που κουβαλάμε!
Πόσο σημαντικό είναι για εσάς να αναγνωρίζεται θετικά το έργο σας; Σας δίνει χαρά η ευρεία αποδοχή του; Είναι αυτό το ζητούμενο για τον κάθε σύγχρονο εικαστικό δημιουργό• η κινητήριος δύναμη για να συνεχίζει;
Ως κοινωνικά όντα, όλοι οι δημιουργοί αποσκοπούν στο διάλογο και την αποδοχή. Άλλωστε η εικαστική δημιουργία είναι μια κοινωνική δραστηριότητα, που περιλαμβάνει έναν πομπό και έναν δεκτη. Δεν μου αρέσει όμως η παραφθορά αυτής της σχέσης, δηλαδή η δημιουργία τέχνης υπό την μέγγενη της ανθρωπαρέσκειας.
Υπάρχει "καλή" και "κακή" Τέχνη, και αντίστοιχα "καλός" και "κακός" εικαστικός; Η αξιολόγηση της Τέχνης και των εκπροσώπων της και η ταξινόμηση της σε "ποιοτικούς" και "μη" είναι, τελικά, "αντικειμενική" ή "υποκειμενική" υπόθεση που αφορά περισσότερο τα άτομα που εμπλέκονται σε αυτήν (καλλιτέχνες, γκαλερίστες, επιμελητές) παρά το φιλότεχνο κοινό;
Η κριτική ενυπάρχει στον νοησιαρχικό Δυτικό κόσμο εκ σπαργάνων. Δεν γίνεται να μην κρίνουμε και να μην κρινόμαστε. Αυτό που μας καταλογίζεται εν τέλει είναι η ποιότητα των κρίσεων μας, που αποκαλύπτει και την ποιότητα μας ως υποκειμένων. Καθένας μας έχει τη δική του δεοντολογία και ηθική και βάσει αυτών οριοθετεί τον κόσμο του.
Ποιος θα μπορούσε να είναι ο δικός σας ορισμός για την Τέχνη;
Η διαδικασία μεταμόρφωσης της ψυχικής ενέργειας σε οπτικό και ψυχαγωγικό γεγονός, με τη χρήση εικαστικών εργαλείων.
Τι σημαίνει για εσάς το ατελιέ σας; Η έμπνευση συνηθίζει να σας χτυπάει την πόρτα με το φως του ήλιου, ή με το γλυκό σκοτάδι των αστεριών;
Η έμπνευση είναι η χημεία που συνθέτει τα βασικά δίπολα της ζωής. Τον έρωτα με τον θάνατο. Τον Απόλλωνα με τον Διόνυσο. Τον ρομαντισμό με τον κλασικισμό. Γι’ αυτό και άλλοτε ανθεί στο πρωινό φως, άλλοτε αποκαλύπτεται στο βαθύτερο σκότος.
Ποιους εικαστικούς, διαχρονικούς ή και σύγχρονους, Έλληνες και ξένους, θαυμάζετε για το έργο τους;
Πολλούς, και θεωρώ πως έχω την ικανότητα ακόμα και σε ένα κακό έργο να διακρίνω τις όμορφες στιγμές του.
Σε μία μετάβαση στην σφαίρα της φαντασίας και του άπιαστου χωροχρόνου, σε ποια χώρα και σε ποια εποχή θα θέλατε να ζείτε - ως εικαστικός καλλιτέχνης πάλι - και με ποιους διάσημους καλλιτέχνες θα θέλατε να κάνετε "παρέα";
Κάθε καλλιτέχνης, εντός του, αλλά και στο έργο του, συνομιλεί με την ιστορία, με τα μνημειώδη έργα και τους καλλιτέχνες του παρελθόντος. Θα ήθελα να μπορώ να μετατοπίζομαι χρονικά σε όλες τις belles epoques που έζησε η ανθρωπότητα. Από τις διονυσιακές τελετές και τη Σχολή των Αθηνών, μέχρι την Μονμάρτη και το Μονπαρνάς στο ζενίθ του Μοντερνισμού.
Πέρα από την Τέχνη, ποια άλλα "ιδανικά" σας δίνουν ζωή, χαρά και νόημα;
Η οικογένεια μου, οι μαθητές μου, ο πολιτισμός της κάθε μικρής στιγμής και η ύψιστη τέχνη της καθημερινότητας.
Πώς σας αρέσει να απολαμβάνετε τον ελεύθερο χρόνο σας;
Εκτός από τη ζωγραφική, απολαμβάνω να ταξιδεύω και να προσπαθώ να αντιληφθώ τα μεγάλα, αλλά και τα πιο μικρά νοήματα της ζωής, όσο δηλαδή μπορούν να συμπυκνωθούν στα χρονικά και αντιληπτικά όρια μιας ανθρώπινης ύπαρξης.
Μιλήστε μας για την νέα σας ατομική έκθεση που θα παρουσιαστεί στην γκαλερί Άλμα στο Κολωνάκι τον προσεχή Νοέμβριο με τίτλο: “Sic transit gloria artis”.
Η νέα μου δουλειά, υπό την επιμέλεια της Κάτιας Παπανδρεοπούλου, εμπνέεται από μια προτροπή του μεσαιωνικού τελετουργικού της ενθρόνισης του Ποντίφικα. Μπροστά στη ματαιότητα του εφήμερου, έδινε όρκο πίστης στο αιώνιο θείο. Η νέα μου δουλειά πραγματεύεται το τέλος της Τέχνης, ίσως και τη δολοφονία της. Προμηνύει όμως και την αναγέννηση της.
***
Ο Κωνσταντίνος Πάτσιος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Ξεκίνησε τις σπουδές του με Οικονομικά και Δίκαιο στο πανεπιστήμιο του Πειραιά και στο Grand ecole de commerce του Poitiers στη Γαλλία. Στη συνέχεια σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών ζωγραφική με τον Γ.Ψυχοπαίδη, τον Μ.Σπηλιόπουλο, γλυπτική με τον Ν.Τρανό, και στο Rhode Island school of design, Providence, U.S.A. Έχει πραγματοποιήσει δεκαέξι ατομικές και συμμετείχε σε πληθώρα ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ενδεικτικά αναφέρονται:
Ατομικές εκθέσεις: "Τhe scrambled papers theory", επιμέλεια: Λουίζα Καραπιδάκη, Alma Gallery, Aθήνα, 2019, "The lost Parthenon", επιμέλεια: Λεώνη Γαβρία, gallery Melkart, Παρίσι, 2016, "Μedea", Positions art fair Berlin, Alma gallery, 2015, "The Twisted Odyssey", Underdog Gallery, Λονδίνο, Ιούνιος 2015 - Blender gallery Αθήνα, Απρίλιος 2015, "The Divine Comedy ", Fizz gallery, επιμέλεια: Αλέξιος Παπαζαχαρίας, Αθήνα, 2010, ReMap 2, "Sugar Mao", επιμέλεια: Μαρίνα Φωκίδη, Αθήνα, 2009, "The Artweek project", επιμέλεια: Anne Lildholdt Jensen, Αμπένρα Δανία, 2009, "Mr Cannibal", Fizz Gallery, 2008.
Ομαδικές εκθέσεις: "Canone Doppio", Palazzo Risso, Σικελία, 2020, "STROKE Artfair", Μόναχο, 2019, "Art Market Budapest", 2020, 2018, ''Δια'', επιμέλεια: Ελίνα και Ντόρα Θεοδωροπούλου, Βυζαντινό Μουσείo, Αθήνα 2014, "Statement made", "Art Athina", επιμέλεια: Άρτεμις Ποταμιάνου, Αθήνα, 2014, “The portrait of a museum”, Μουσείο Αβέρωφ, Μέτσοβο, 2008, "Contemporary Istanbul", γκαλερί Έκφραση, Κων/πολη, 2007, Goldener Centaur, Münchner Künstlerhaus Μόναχο, 2007, "FATA MORGANA", μουσείο Μπενάκη, επιμέλεια: Γ.Ψυχοπαίδης, Αθήνα, 2006.
*Η Νικολένα Καλαϊτζάκη είναι Ιστορικός της Τέχνης, Επιμελήτρια Εκθέσεων, ΜΑ Δημοσιογράφος και μέλος της AICA Ελλάδος https://nikolenakalaitzaki.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου