Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου | Χριστίνα Κωνσταντουδάκη : Πολλές φορές σε παιδικά βιβλία βλέπουμε τέτοια στοιχεία, που οι ενήλικες πιστεύουν ότι γράφουν κάτι αστείο, ενώ προωθούν κάτι ρατσιστικό ή σεξιστικό

Επιμέλεια Συνέντευξης: Δέσποινα Γεώργα

Η Χριστίνα Κωνσταντουδάκη είναι Νηπιαγωγός, συγγραφέας παιδικών βιβλίων και

δημιουργός της ομάδας «Παιδικό βιβλίο – Προτάσεις» στο facebook. Έχει μεταπτυχιακό

στην «Ανάγνωση, φιλαναγνωσία και το εκπαιδευτικό υλικό» του ΕΚΠΑ, ενώ έχει

παρακολουθήσει και για τρία χρόνια σεμινάρια δημιουργικής γραφής στη σχολή Tabula

Rasa. Με αφορμή την ημέρα παιδικού βιβλίου μιλήσαμε όχι μόνο για το “Αρχηγείο” και την

“Μπελ Μπεσαμέλ” αλλά και για το βιβλίο και τα παιδιά γενικότερα.

Πως ξεκίνησες να ασχολείσαι με την συγγραφή;

Ουσιαστικά διαβάζω από πολύ μικρή. Ξεκίνησα από 5 χρονών και η αλήθεια είναι ότι

διάβαζα ήδη από το δημοτικό και βιβλία ενηλίκων. Από την τρίτη δημοτικού είχα ένα

ημερολόγιο και έγραφα συνέχεια. Δεν είχα σκεφτεί όμως ποτέ ότι θα γράψω δικά μου βιβλία

κάποια μέρα. Απλά επειδή διάβαζα τόσο πολύ κάποια στιγμή μου βγήκε ως φυσικό

επακόλουθο να αρχίσω να γράφω και δικά μου πράγματα. Κάπως έτσι ξεκίνησε.

Γιατί παιδικό βιβλίο;

Γιατί σπούδασα νηπιαγωγός. Και στο εργαστήριο δημιουργικής γραφής που έκανα στο

Τabula Rasa, παράλληλα με το προπτυχιακό μου, κάναμε από όλα τα είδη γραφής. Και

επειδή τα δοκίμασα όλα και έγραψα από όλα κατάλαβα ότι μου ταιριάζει περισσότερο το

παιδικό. Με ξεκουράζει και μου δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα το να γράφω για

παιδιά.

Ποια είναι η ευθύνη του συγγραφέα ενός παιδικού βιβλίου;

Είναι πιο δύσκολο από την άποψη ότι τα παιδιά είναι πιο αυστηροί κριτές. Άμα δεν τους

αρέσει κάτι θα το κλείσουν το βιβλίο κατευθείαν ή θα στο πουν στην παρουσίαση. Πολλοί

πιστεύουν ότι είναι πιο εύκολο, γιατί όλοι έχουμε διαβάσει παραμύθια μικροί, αλλά δεν είναι

έτσι. Τα παιδιά δεν θέλουν την φλυαρία στο βιβλίο. Θέλουν δράση, θέλουν περιπέτεια και

όποιο μήνυμα είναι να περάσεις να το περάσεις έμμεσα, γιατί τα παιδιά το καταλαβαίνουν

όταν τους κουνάς το δάχτυλο σε μια ιστορία.

Πιστεύεις, δηλαδή, ότι διαπλάθουν συμπεριφορές και ήθη;

Ναι! Πρέπει να προσέχεις στο βιβλίο σου να μην υπάρχουν έμφυλα στερεότυπα, ρατσιστικές

ή σεξιστικές εκφράσεις. Είναι πολύ σημαντικό αυτό, γιατί πολλές φορές σε παιδικά βιβλία

βλέπουμε τέτοια στοιχεία, που οι ενήλικες πιστεύουν ότι γράφουν κάτι αστείο, ενώ

προωθούν κάτι ρατσιστικό ή σεξιστικό. Τα παιδιά μπορεί να μην καταλάβουν ότι είναι κάτι

τέτοιο αλλά τους γίνεται βίωμα. Πλέον το προσέχουν αυτό και οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί

στα βιβλία.

Ποια θεωρείς ότι είναι η πηγή της έμπνευσης σου;

Η “Μπελ Μπεσαμέλ” είναι μια ιστορία που έγινε πραγματικότητα σε ένα βράδυ, καθώς

γυρνούσα με το καράβι στα Χανιά, στον τόπο μου. Λέω, λοιπόν, θα γράψω μια ιστορία για

μια κοπέλα που θέλει να γυρίσει στον τόπο της. Όπως αντίστοιχα το “Αρχηγείο” είναι οι

αναμνήσεις μου από τα παιχνίδια με τον αδερφό μου. Δεν γράφεις ουσιαστικά για τον εαυτό

σου. Παίρνεις όμως αφορμή από τα βιώματά σου και γράφεις κάτι από τη φαντασία σου.

Θεωρείς ότι χρειάζεται να ενταχθούν πιο εντατικά και οργανικά τα παιδικά βιβλία

στην εκπαίδευση;

Στα σχολεία διαβάζουν βιβλία αλλά δεν γίνεται ουσιαστικά αυτό. Τα χρησιμοποιούν κυρίως

ως αφόρμηση για να διδάξουν ένα θέμα. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Το βιβλίο είναι ωραίο

να χρησιμοποιείται ως αφόρμηση αλλά είναι ωραίο και από μόνο του να στέκεται μέσα στην

τάξη. Να το διαβάσουμε μαζί και να κάνουμε κάποιες δραστηριότητες πάνω σε αυτό και όχι

με αφορμή αυτό (να βρούμε αρχή-μέση-τέλος, να αναλύσουμε χαρακτήρες, να αλλάξουμε το

τέλος κλπ.). Να γίνει πιο δημιουργικό.

Πως πιστεύεις μπορούμε να μυήσουμε τα παιδιά στον κόσμο των βιβλίων σε μια εποχή που κατακλύζεται από το διαδίκτυο;

Θέλει προσπάθεια για να πάει το παιδί στο βιβλίο. Για αυτό και προσπαθούμε και στην

ομάδα να προτείνουμε βιβλία για όλες τις ηλικίες. Οι γονείς των μικρότερων παιδιών αλλά

και τα ίδια τα παιδιά τα ζητάνε σε μικρότερη ηλικία. Αυτά τα παιδιά που έχουν ερεθίσματα

ήδη από αυτή την μικρή ηλικία είναι και αυτά που τα ζητάνε και μετέπειτα. Αυτό

προσπαθούμε να κάνουμε στην ομάδα. Η κατάσταση αρχίζει και αλλάζει τα τελευταία

χρόνια, γιατί ακριβώς υπάρχουν εκείνα τα παιδιά που έχουν μάθει από μικρά να διαβάζουν

και το συνεχίζουν και στο δημοτικό, ακόμα και αν υπάρχουν τα τάμπλετ. Δεν έχει φανεί

ακόμα η αλλαγή, αλλά υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και από τους γονείς για το παιδικό βιβλίο.

Γράφεις μόνο για παιδιά ή και για μεγάλους;

Σίγουρα γράφω και για μεγάλους. Η “Μπελ Μπεσαμέλ” πιστεύω θα συγκινήσει αρκετά και

τους ενήλικες, γιατί έβγαλε εκείνη την νοσταλγία για τον τόπο, που πολλοί ξενιτεμένοι την

έχουν. Υπάρχουν γονείς που το διαβάζουν και μου λένε ότι στο τέλος της ιστορίας

βουρκώνουν. Ένα καλό παιδικό βιβλίο δεν απευθύνεται μόνο σε παιδιά.

Έχεις σκεφτεί να δημιουργήσεις κάποιο e-book ή κάτι περισσότερο διαδραστικό

πέρα από το κλασσικό παιδικό βιβλίο;

Τα e-book είναι απόφαση του εκδοτικού οίκου. Όσον αφορά το διαδραστικό, επειδή τώρα

δεν μπορούμε να κάνουμε παρουσιάσεις σε βιβλιοπωλεία, για την εβδομάδα του παιδικού

βιβλίου έχω κανονίσει να κάνω live παρουσιάσεις σε νηπιαγωγεία μέσα στην τηλεκπαίδευση.

Ποια είναι τα επόμενα σου βήματα;

Πρόσφατα παρακολούθησα ένα νέο σεμινάριο. Τα σεμινάρια, για όσους γράφουν, βοηθάνε

πολύ στο να βρίσκουμε νέες ιδέες και να αρχίσουμε να γράφουμε ξανά, γιατί πολλές φορές

δεν έχουμε έμπνευση. Έχω γράψει διάφορες ιστορίες. Η μία πιθανά να εκδοθεί και μέσα στο

2021. Όπως και άλλες δύο ιστορίες με τον εκδοτικό οίκο “Βιβλιοσκόπιο”. Αλλά δεν είναι

τίποτα σίγουρο ακόμα για να το ανακοινώσω.

Τι διαβάζεις τον τελευταίο καιρό;

Διαβάζω βιβλία παιδικά συνέχεια, γιατί γράφω και βιβλιοκριτικές στην ομάδα. Βιβλία για

ενήλικες η αλήθεια είναι ότι έχω αρκετό καιρό να διαβάσω. Το τελευταίο που διάβασα ήταν

το καλοκαίρι. Αλλά επειδή διαβάζω πάρα πολύ για παιδιά τελευταία δεν έχω τον ίδιο χρόνο.

Έχεις κάποια φιλοσοφία που ακολουθείς και ως τρόπο ζωής;

Προσπαθώ όσο μπορώ να κάνω αυτό που λέει η καρδιά μου. Θέλω να είμαι δίκαιη με όλους

και να κάνω αυτό που κάνω με κίνητρο την αγάπη και όχι οτιδήποτε άλλο.