Επιμέλεια : Νικολένα Καλαιτζάκη
***
Νικολένα Καλαϊτζάκη, Ιστορικός Τέχνης, Επιμελήτρια
Εκθέσεων, ΜΑ Δημοσιογράφος, Μέλος AΙCA Ελλάδος
Η Τέχνη είναι το μονοπάτι που έχω επιλέξει να διαβαίνω, από τα πρώτα μου χρόνια, ως σήμερα, με "το χέρι στην καρδιά". Είναι οι γιορτές μιας εκπλήρωσης, που ορίζει για πρωταγωνιστές της "εμένα", με τον επιμελητικό μου ρόλο, τους "καλλιτέχνες" με τα "έργα" τους, και το "κοινό". Παρασυρόμαστε, όλοι μαζί, σε μια υλική και άυλη "ένωση" σε ορισμένο ή και αόριστο χωροχρόνο και προσπαθούμε να βρούμε τους "κώδικες επικοινωνίας" που θα μας φέρουν: είτε κοντά, είτε "κάπως κοντά", ή θα μας απομακρύνουν. Τέχνη είναι τα νυσταγμένα ξημερώματα της εσωτερικής μας πάλης που αποζητά να γεννήσει νέες ιδέες και τρόπους καινούριους για να καταφέρει να "ξεχωρίσει", έστω για μια στιγμή, μέσα στο άπειρο σύμπαν. Να αγαπήσει ένας, κάποιος, τα φανερά και αφανέρωτα κομμάτια της μικρής ή μεγάλης, εύθραστης και ατρόμητης "αληθινής" μας "καρδιάς".
Πηνελόπη Ακριτίδου, Εικαστικός
Η Τέχνη, για εμένα, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Από πολύ μικρή ηλικία είχα την τάση να παρατηρώ κάθε φόρμα, εικόνα και δραστηριότητα γύρω μου και να προσπαθώ να ανακαλύψω καινούργιες δομές αναδιατάσσοντας τες. Η δημιουργία νέων μορφών χρησιμοποιώντας τις παλιές δομές και φόρμες τοποθετείται στην παιδική μου ηλικία. Η αναζήτηση και ανακάλυψη του ωραίου μέσα από αυτή τη διαδικασία νομίζω ότι χαρακτηρίζει κάθε καλλιτέχνη και την Τέχνη γενικώς. Η ικανοποίηση που παίρνω μέσα από αυτή τη διαδικασία αναζήτησης ξεπερνά οτιδήποτε άλλο μου προσφέρει χαρά στη ζωή μου. Αυτός είναι και ο λόγος που οι ατέλειωτες ώρες δουλειάς οδηγούν σε μια πληρότητα που είναι και το ζητούμενο. Η Τέχνη σαν μια διαδικασία συνεχούς αναζήτησης εμπεριέχει την ικανοποίηση και το ανικανοποίητο ταυτόχρονα. Ικανοποίηση όταν ολοκληρωθεί ένα έργο και το ανικανοποίητο γιατί η διαδικασία αυτής της αναζήτησης είναι ατέρμονη.
Για εμένα, η Τέχνη, είναι μέρος της καθημερινότητας μου, αιτία κι αφορμή για δράση. Την αντιμετωπίζω ως μορφή επικοινωνίας, πράξη έκφρασης σκέψεων, παρατηρήσεων και αξιών. Εφόσον δραστηριοποιούμαι σε πραγματικό χρόνο, παίρνω σαφή θέση απέναντι στο σύγχρονο συγκείμενο, προκρίνοντας αξίες, που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Η Τέχνη δεν αναπαράγει την πραγματικότητα, αλλά τη συμπυκνώνει στον καμβά, επιχειρώντας να την ερμηνεύσει, να της δώσει νόημα. Ως καλλιτέχνης, σαφώς εκτίθεμαι στη δημόσια σφαίρα, αν και το έργο μου δεν ανταποκρίνεται απαραίτητα στο κάλλος και την καλαισθησία, καθώς η «λοξή» ματιά μου παρεμβαίνει για να καταδείξει το εφήμερο σε αντιδιαστολή με την αναγκαιότητα της ύπαρξης.
Η Τέχνη είναι μια λειτουργία της κοινωνίας που η ανάγκη ύπαρξης της εκφράστηκε χιλιάδες χρόνια πριν. Σήμερα, για μένα, είναι η ανάγκη να κοινωνήσω το πώς αντιλαμβάνομαι τον κόσμο γύρω μου και τον εαυτό μου ως κομμάτι του, μέσα από μια δική μου γλώσσα. Το εντυπωσιακό αυτής της διαδικασίας είναι ότι μπορεί αυτή η γλώσσα να μην είναι κοινή για όλους αλλά είναι πολύ πιθανό να την καταλαβαίνουν και να την αισθάνονται πολλοί.
Η Τέχνη είναι μια έννοια η οποία έχει απασχολήσει για αρκετούς αιώνες καλλιτέχνες και επιστήμονες ως προς τον ορισμό της. Παρόλο που υπάρχουν αρκετοί, που προσπάθησαν να δώσουν έναν ορισμό και ένα συγκεκριμένο πεδίο, η Τέχνη πάντα εξελίσσεται και προσθέτει καινούριες έννοιες και αντικείμενα, με αποτέλεσμα να γίνεται απεριόριστη. Έτσι λοιπόν, η Τέχνη, βοηθά στην απελευθέρωση της σκέψης και στη διερεύνηση του ορίζοντα κάθε ανθρώπου που ασχολείται με αυτή. Μέσω των χρωμάτων, των εικόνων, των μουσικών, των ποιημάτων και άλλων μορφών Τέχνης που υπάρχουν, οι καλλιτέχνες μεταφέρονται και αλληλεπιδρούν ο ένας με τον άλλον δημιουργώντας μ' αυτόν τον τρόπο διαχρονικά έργα. Όμως το σημαντικότερο κομμάτι της Τέχνης είναι ο τρόπος που κάθε καλλιτέχνης επιλέγει να εκφράσει τα συναισθήματα του και την άποψη του όσον αφορά στον τρόπο που αντιλαμβάνεται τη ζωή και τον κόσμο γύρω του. Μ' αυτόν τον τρόπο μοιράζεται με τους υπόλοιπους τη δική του αλήθεια και προσκαλεί τον κόσμο να γίνει μέρος του βάζοντας ο καθένας τη δική του λεπτομέρεια. Ακόμα, η Τέχνη, είναι ένας τρόπος ψυχαγωγίας και όξυνσης του μυαλού και της κρίσης, που βοηθά στην αφύπνιση και στον προβληματισμό για τα γεγονότα που συμβαίνουν σε προσωπικό και γενικό επίπεδο. Τέλος, η Τέχνη αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής, που τη βοηθά να συνεχίζεται, να της δίνει σώμα, σχήμα και κυρίως να την ομορφαίνει.
Χμμ...δύσκολο ερώτημα....θα μπορούσα να την ορίσω ίσως με τις παρακάτω λέξεις: Εμπειρία, Ιδέα, Ταξίδι, Γνώση, Έκφραση. Για μένα δεν υπάρχει ένας τρόπος να ασχολείται κανείς με την Τέχνη, αλλά πολλοί διαφορετικοί. Ο καθένας την αισθάνεται, την βιώνει, την δημιουργεί με τον δικό του τρόπο. Είναι μια καθολική αλλά ταυτόχρονα και εντελώς προσωπική υπόθεση!
Η Τέχνη θα μπορούσε να παρομοιαστεί με μια πόρτα για την ελευθερία. Αυτό κάνει δύσκολο τον ορισμό της διότι μπορεί να περιοριστεί, έστω και λίγο, η έννοια της. Έχει πίσω της ολόκληρη ιστορία. Έχει τόσες πολλές μορφές, επηρεάζεται από τόσους παράγοντες και αναπτύσσεται συνεχώς. Ωστόσο η μέχρι τώρα επαφή μου, μου δίνει τη δυνατότητα να εκφράσω και εγώ τη σημασία της για μένα. Εμπνέεται και εμπνέει. Δημιουργείται και δημιουργεί. Δημιουργείται είτε υλικά, είτε με ήχο, με κίνηση και δημιουργεί ουσία, συναίσθημα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μία προσωπική αλήθεια που μπορεί να προσεγγιστεί από τους πάντες. Ιστορίες άνευ όρων που σε κρατάνε ζωντανό. Απόλαυση που σχετίζεται με την ειλικρίνεια, την περιέργεια, την τόλμη, τον προβληματισμό, την έκρηξη ιδεών και τις ψυχικές αναζητήσεις με αποτέλεσμα τα σχήματα να αποκτούν σημασία. Τρομερό το φάσμα συναισθημάτων που μπορεί να κρύβει μια τόσο μικρή σε γράμματα, λέξη. Θεωρώ πως έχω ακόμα πολλά να ανακαλύψω, και να βρω πώς θέλω να βαδίσω στον γοητευτικό αυτόν δρόμο της Τέχνης, με τον χρόνο, εύχομαι, συνεργάτη και όχι αντίπαλο. Και εφόσον αυτή η διαδρομή μοιάζει μεγάλη, αναμένω την κάθε της εξέλιξη με ανυπομονησία.
Για μένα, Τέχνη, είναι ένας τρόπος να εκφράζω τα συναισθήματα και τις σκέψεις μου δημιουργικά. Είναι μια καθημερινή ανακάλυψη, μια ανάσα και μια διαφυγή από την πραγματικότητα, ένα ταξίδι. Η Τέχνη, για μένα, είναι ένα πάθος που μου δίνει ικανοποίηση και χαρά γιατί νιώθω ότι εξελίσσομαι.
Τατιάνα Αλτίνη, Εικαστικός
Ιουλίττα Καραμαύρου, Εικαστικός
Νιώθω πως η ζωή είναι μια περιπλάνηση που ξετυλίγεται συνεχώς. Ο κόσμος πολλές φορές ή σχεδόν πάντα είναι ακατανόητος, αλλά κι ο εαυτός ως μέρος του κόσμου είναι κι αυτός ακατανόητος. Για μένα, Τέχνη, είναι η προσπάθεια να αποδώσεις με σύμβολα τα συναισθήματα που βιώνεις σ’ αυτήν την συνεχή περιπλάνηση, σ’ αυτόν τον ακατανόητο κόσμο. Κάπου λέει, βλέπουμε "δι’ ἐσόπτρου και ἐν αἰνίγματι". Ο κόσμος λοιπόν, όπως κι ο εαυτός, είναι θρυμματισμένος˙ βλέπουμε μόνο κάποια σπαράγματα και θραύσματα της αλήθειας. Αυτή η μη κατανοησιμότητα αλλά και η κατάπληξη μπροστά από στιγμές δημιουργούν μια πίεση στον καλλιτέχνη˙ θέλει να αποδώσει στην προσωπική του γλώσσα αυτό που ζει και αισθάνεται. Πρόκειται για μια αναγκαιότητα της αναπαράστασης για να περισωθεί μια απόλυτα εύθραυστη συγκίνηση. Κατά τον Μάρτιν Χάιντεγγερ, είμαστε ριγμένοι σε έναν κόσμο και αντιλαμβανόμαστε την αλήθεια όπως αναδύεται αυτή προς εμάς. Αυτή η στιγμιαία ανάδυση της αλήθειας, λίγο πριν περάσει ξανά στη λήθη και η αποτύπωση της, είναι για μένα η Τέχνη. Περιπλανιόμαστε σε ένα σκοτάδι γεμάτο συναισθήματα και η Τέχνη μας βοηθά να το διαβούμε με μια κάποια ελπίδα. Σκοτάδι είναι ο κόσμος κι ο εαυτός. Μάλιστα ο εαυτός είναι το πιο ανοίκειο απ’ όλα τα ανοίκεια. Πιστεύω λοιπόν, πως στην Τέχνη βρίσκουμε μια ανακούφιση απ’ την ακατανοησιμότητα του εαυτού και του κόσμου. Είναι ένας ενδιάμεσος χώρος, πέρα απ’την βοή και την όχληση της καθημερινότητας που μπορείς να τον πεις είτε καταφύγιο, είτε κάτι σαν εξορία, αφού προϋποθέτει και μια μορφή απομόνωσης. Η Τέχνη είναι το να κάνεις κατοικίσιμο αυτόν το χώρο, της απομόνωσης, χωρίς να συντριβείς σαν άτομο, αλλά αντίθετα να βγαίνεις απ’ αυτόν συνεχώς αυξανόμενος. Ο πολύ αγαπητός μου Θεσσαλονικιός ζωγράφος και συγγραφέας, ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, είχε γράψει για τις πλατωνικές Ιδέες: «Οι ιδέες που παραδέχομαι έχουν σώμα και υπόσταση, και γι’ αυτό τις λέω σκοτεινές. Μπορούν, είναι ικανές να πείσουν τις αισθήσεις. Οι ιδέες αυτές ανεβαίνουν από μέσα μας και εκρήγνυνται σαν άνθη στον έξω κόσμο». Αυτή η έκρηξη είναι για μένα η Τέχνη. Πιστεύω όμως, πως η Τέχνη σε όλο της το μεγαλείο, έχει ως κύριο θέμα της τα διαχρονικά ερωτήματα, που παρέμειναν ως ερωτήματα και ταλανίζουν τον άνθρωπο απ’ τη στιγμή της πρώτης του ύπαρξης μέχρι τώρα. Η Τέχνη, για μένα, θα πρέπει να διατηρεί την διαχρονικότητα αυτών των ανοιχτών ερωτημάτων αλλά και ο καλλιτέχνης που θα τα εκφράσει θα πρέπει να είναι ιδιοκτήτης της γλώσσας του, αλλιώς η Τέχνη είναι θνησιγενής και δεν μπορεί να συγκινήσει σε βάθος τον άνθρωπο. Το κριτήριο αυτής της διαχρονικότητας σαν αξία στην Τέχνη φαντάζει βέβαια ξένο σήμερα, που όπως έγραψε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν για την εποχή της απομάγευσης και εμπορευματοποίησης των πάντων, η αξία του έργου τέχνης πια, είναι η τιμή του. Κλείνοντας, παραθέτω τη θέση του Κορνήλιου Καστοριάδη για το τι συνιστά η μεγάλη Τέχνη, η κατεξοχήν Τέχνη, θέση η οποία με εκφράζει απόλυτα: «Η Τέχνη και τα έργα της δεν προσφέρονται στην κατανόηση. Αυτό που αισθανόμαστε απέναντι τους συγγενεύει με το πένθος, κάτι σαν την κάθαρση της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας».
Νεφέλη Κυριάκου, Εικαστικός
Ευαγγελίνα Πασσιά, Εικαστικός
Στεφανία Πατρικίου, Εικαστικός
Χριστίνα Σαββάκη, Εικαστικός
Τζένη Σαρίδη, Εικαστικός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου