«O Χριστόφορος Κατσαδιώτης στο Εικαστικό Ημερολόγιο» της Νικολένας Καλαϊτζάκη

          Επιμέλεια Συνέντευξης: Νικολένα Καλαϊτζάκη  

• Στη ζωή, θα λέγαμε, πως υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων: οι αισιόδοξοι και οι απαισιόδοξοι. Εσείς, σε ποια κατηγορία ανήκετε;

Το ένστικτο μου με οδηγεί μια προς τα επάνω και μια προς τα κάτω...Η λογική συμπληρώνει την απαισιοδοξία και η ανάγκη επιβίωσης με οδηγεί προς την αισιοδοξία.

• Ποια θεωρείτε πως είναι τα δύο (περισσότερο) απαραίτητα συστατικά της ζωής;

Η ισορροπία και οι συγκυρίες…Ακόμη η ανάγκη να βρει κανείς κάτι μέσα από το οποίο να μπορεί να εκφράζεται…

• Η ενασχόληση σας με την Τέχνη σας γεμίζει στο 100%; 

Δεν ξέρω αν φτάνει στο έπακρο κάθε φορά, αλλά νοιώθω ιδιαίτερα πλήρης, κατά την διάρκεια της δουλειάς, αλλά και όταν ολοκληρώνω ένα έργο. Μπορώ να πω την λέξη είμαι ικανοποιημένος, ταυτόχρονα όμως έχω και την αίσθηση πως ποτέ δεν μου φτάνουν τα έργα μου και μπαίνω αμέσως στην διαδικασία του επόμενου…Είναι κάποιο είδος μανίας και εξάρτησης. Επίσης επειδή στην χαρακτική, όταν το έργο βγει από την πρέσα στην ουσία δεν μπορείς να παρέμβεις και πολύ, δεν το πολυκοιτάω όταν το ολοκληρώσω. Ξεκινάω αμέσως νέο έργο.

 

• Πότε και πώς ανακαλύψατε την κλίση σας προς την Τέχνη της χαρακτικής;

Η χαρακτική ήταν σαν να έγινε η ανακάλυψη ενός φοβερού εργαλείου στα χέρια μου, στο πρώτο έτος της σχολής. Ενώ ταυτόχρονα σκεφτόμουν ότι είναι ιδιαίτερα κοπιαστικό, υπομονετικό και θέλει η χαρακτική να την ταΐζεις με ώρες αλχημείας και εφευρετικότητας. Ανακάλυψα μέσα σε όλο αυτό, έναν απεριόριστο πλούτο γραφής και τεχνικών, κάτι που δεν βρήκα στην ζωγραφική. Μπορεί να γκρινιάζουμε εμείς οι χαράκτες με την κουζίνα που απαιτεί η χαρακτική, αλλά κατά βάθος μας αρέσει κι αυτή. Είναι ώρα περισυλλογής! Πάντως  η χαρακτική μου αποκάλυψε μια πλευρά του εαυτού μου που με παραφυλούσε με κάποιο τρόπο. Νιώθω τυχερός που έπεσα στον δρόμο της…Στην συνέχεια το πέρασμα στο ράψιμο, μου βγήκε σαν λύση για το πώς να ενώσω καλύτερα το ένα τύπωμα πάνω στο άλλο πριν 5 χρόνια, ενώ το animation πάνω στην χαρακτική από το 2017.

• Ποια άλλα πράγματα, πέρα από την Τέχνη, σας χαρίζουν αυτό το πολύτιμο αίσθημα της πληρότητας;

Η ενασχόληση με το χώμα, σκαψίματα, φυτέματα κτλ., τα χειμερινά μπάνια και η ανακάλυψη ενός ωραίου βιβλίου.

• Τι σημαίνει για εσάς το ατελιέ σας; 

Χώρος συγκέντρωσης και πολύωρης δουλειάς. Είναι το οπλοστάσιο εκεί…Βγαίνουν τέρατα και θέλουν συμμάζεμα…!

• Η δημιουργία συνυπάρχει με την μοναχικότητα; 

Φαντάζομαι όχι πάντα, η μοναχικότητα όμως σε κάνει να θελήσεις να επικοινωνήσεις με κάποιο άλλο σου κομμάτι, όπου όντας μόνος σου έχεις την ανάγκη και δεν ξέρεις με ποιον τρόπο θα μπορούσες, άρα μπορείς να βάλεις το μυαλό σου κάτω να βρεις λύση, ώστε τελικά να επικοινωνήσεις με άλλον τρόπο…Πιστεύω πως σε αυτό το σημείο είναι δυνατή η δημιουργία…Υπάρχουν όμως και άλλες περιπτώσεις όπου η μοναχικότητα μπορεί να φέρει ακόμη μεγαλύτερη απραγία…Πιστεύω πως αν δεν έρθεις αντιμέτωπος με τον εαυτό σου, δεν μπορείς να περιμένεις να γεννήσεις από εσένα. Η μοναχικότητα εμπεριέχει το σκάλισμα του ίδιου του ατόμου και ακονίζει την παρατηρητικότητα του. Ο Νίτσε γράφει πως «πρέπει να σκαρφαλώνουμε σε κορυφές τετράψηλες για να πειράζουμε τον Πειρασμό». Αυτά τα πράγματα θέλουν μοναχικότητα…

• Ποια είναι η βασική θεματολογική κατεύθυνση των έργων σας;

Κάνω ένα ιδιότυπο ψυχολογικό ρεπορτάζ δρόμου….Περιγράφω την καθημερινότητα όλων μας, μέσα από το δικό μου πρίσμα. Δίνω εικόνα σε μια ασυνείδητη αίσθηση και ατμόσφαιρα, προσπαθώντας να διαβάσει ο θεατής το έργο μέσα από την δική μου αισθητική. Συνήθως υπάρχει με κάποιο τρόπο κατά την σύνθεση μια εξιστόρηση σε κάθε έργο, όπου τελικά ο καθένας δίνει δικές του ερμηνείες. Για κάποιους είναι μια ονειρική κατάσταση, για άλλους εφιαλτική, για άλλους ποιητική και σε άλλους δεν αρέσουν. Αυτό από μόνο του μου δίνει έναυσμα για το επόμενο χαρακτικό. Είναι μια πρόκληση…

• Πόσο εύκολη είναι για εσάς η διαδικασία της έκθεσης του εαυτού σας μέσω των έργων σας στις γκαλερί και στους διάφορους χώρους πολιτισμού δεδομένου ότι πολλοί εικαστικοί καλλιτέχνες δηλώνουν πως δεν τα πάνε καλά με τα "φώτα της δημοσιότητας" αλλά και με τις "δημόσιες σχέσεις" (;)

Τα πράγματα έχουν δυσκολέψει πολύ, ειδικά την περίοδο που διανύουμε…και κανείς δεν θα έρθει να σε βρει αν δεν κινηθείς εσύ ο ίδιος για τα έργα σου. Είμαστε εκατομμύρια καλλιτέχνες. Δεν είναι εύκολη διαδικασία να παίρνεις το πορτφόλιο σου και να χτυπάς πόρτες, αλλά εκτός του ότι σε γεμίζει εμπειρίες…δεν γίνεται κι αλλιώς. Ναι, μπορεί να μην τα πηγαίνω καλά με τις δημόσιες σχέσεις, αλλά φτάνεις σε ένα σημείο και ξεκαθαρίζεις τελικά μέσα σου, αν θες να κάνεις κάτι επαγγελματικά, σωστά ή να παραμείνεις σε μια κατάσταση αδράνειας ή κάνοντας κάτι μισό. Όσο για τα «φώτα της δημοσιότητας», εξαρτάται από εσένα πως θα τα χειριστείς…Ο καλλιτέχνης που μένει άφαντος στις μέρες μας, δεν έχει μέλλον…Υπάρχουν πάρα πολλοί καλλιτέχνες που ψάχνουν έναν τοίχο να εκθέσουν. Δημόσιες σχέσεις κάνεις και όταν πας για τσιγάρα στο περίπτερο, πόσο μάλλον αν θες να επικοινωνήσεις την δουλειά σου με θεατές ή συναδέλφους.  Ίσως θα ήταν καλύτερο αν αντικαθιστούσαμε τις λέξεις «φώτα της δημοσιότητας» και «δημόσιες σχέσεις» με τις λέξεις «τρόπους επικοινωνίας», να έρχεται πιο ομαλά…

 

• Θεωρείτε πως το διαδίκτυο και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης συμβάλλουν βοηθητικά στην ανάδειξη της σύγχρονης Τέχνης;

Αναλόγως την χρήση που κάνει ο καθένας. Ναι είναι ένα εργαλείο το διαδίκτυο, κυρίως για την παροχή πληροφοριών σε τόσο γρήγορο χρόνο. Ακόμη είναι ωραίο να γνωρίσει κανείς τι κάνουν συνάδελφοι καλλιτέχνες στην άλλη άκρη της Γης. Επίσης τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης βοηθάνε κατά κάποιον τρόπο στην προώθηση της δουλειάς μας, αλλά εύκολα μπορούν να παραμυθιάσουν κάποιον ώστε να νοιώσει «σχεδόν διάσημος» κυνηγώντας like, τόσο «διάσημος» όσο «πλούσιος» γίνεται κανείς μόνο στο παιχνίδι της «Μονόπολης»…Ένα παραμύθι που δεν σε αφήνει να αισθανθείς μόνος κατά κάποιον τρόπο…Όμως δεν κρύβω πως έχω γνωρίσει ανθρώπους που ασχολούνται με τα εικαστικά, μέσω των δικτύων αυτών…

• Ποια είναι η γνώμη σας για τις διαδικτυακές εκθέσεις;

Οι διαδικτυακές εκθέσεις μου θυμίζουν ψηφιακές εκτυπώσεις….Δεν μου αρέσουν. Αναγκαίες είναι όμως λόγω κορονοιού και μακάρι να γίνονται και να αγοράζονται έργα, γιατί τα έργα πρέπει να ταξιδεύουν. Όσο  για τους επισκέπτες μιας έκθεσης είναι χρήσιμες, για όσους δεν μπορούν να επισκεφτούν τον τόπο όπου γίνονται. Αλλιώς το ζωντανό δεν συγκρίνεται…Διαδικτυακά, όπως και να το κάνεις, ό,τι και να βλέπεις, τελικά μια οθόνη κοιτάς…

• Παραθέστε μου τρεις Έλληνες και τρεις ξένους εικαστικούς καλλιτέχνες που θαυμάζετε για το έργο τους.

Αδύνατον, είναι άδικο. Πιστεύω πως επηρεαζόμαστε ασυνείδητα από όποιον μελετάμε. Το πώς καταλήγουμε να μελετάμε αυτούς και όχι τους άλλους, αυτό είναι μια άλλη, μεγάλη ιστορία που έχει κι αυτή μεγάλο ενδιαφέρον. Αυτό που γινόμαστε ως καλλιτέχνες πάντως, προέρχεται από κινήματα και εικαστικά ρεύματα και όχι τόσο από μεμονωμένα πρόσωπα, ειδικά στις μέρες μας. Μεταξύ Γερμανικού εξπρεσιονισμού και Νταντά, κάπου από εκεί έχω κάποιες από τις ρίζες μου…Θαυμάζω πάρα πολλούς καλλιτέχνες, τον καθένα για την δική του γραφή και για την εποχή του.

• Αν σας έλεγα να επιλέξετε "ένα και μόνο έργο" ως το πιο αγαπημένο σας, δικό σας, αλλά και κάποιου άλλου δημιουργού, ποιο θα ήταν αυτό και για ποιο λόγο το ξεχωρίζετε;

Θα διάλεγα το «Ο άπιστος εραστής σε δείπνο» ένα  χαρακτικό μου ραμμένο, το οποίο ανήκει στην συλλογή της Alpha bank. Και ο άλλος δημιουργός ας είναι ο Max Ernst της δεκαετίας του 1930, καθώς κατά την διάρκεια των ψαξιμάτων μου, βρήκα πως είναι ο πρώτος που κάνει κολάζ επάνω στα χαρακτικά του, κολλώντας επάνω φωτογραφίες που έκοβε επιμελώς από βιβλία φανταστικής μυθοπλασίας και περιοδικά επιστημονικής φύσεως της εποχής εκείνης. Έχει κάνει μια σειρά από τέτοιου είδους κολάζ με ασπρόμαυρα χαρακτικά…Είναι ο εικαστικός παππούς μου.

• Τι σημαίνει, αλήθεια, «ραμμένο χαρακτικό»;

Τα τυπώματα που δεν τα θεωρώ και τόσο καλά τα τεμαχίζω και κρατώ το κομμάτι που με ενδιαφέρει. Στην συνέχεια ράβω στο χέρι, με το αντίστοιχο χρώμα κλωστής το κάθε κομματάκι χαρτιού ώστε να μην είναι ευδιάκριτο, επάνω σε άλλο χαρακτικό, δημιουργώντας μια νέα αφήγηση...Τα μικρά και μεγάλα κομματάκια από κομμένα χαρακτικά πλέον είναι εκατοντάδες…είναι σαν να στήνω ένα παζλ…Δεν είναι λίγες οι φορές, τελειώνοντας ένα ραμμένο χαρακτικό, να το θεωρώ καλύτερο και από την πρωτότυπη σύνθεση…

• Σύμφωνα με την βιωματική σας εμπειρία, η ζωή ενός εικαστικού καλλιτέχνη στη Γαλλία είναι, τελικά, καλύτερη από εκείνη ενός καλλιτέχνη που ζει στην Ελλάδα, και αν ναι, σε ποια επίπεδα;

Πιστεύω στις συγκυρίες που αναφέρθηκα παραπάνω…Επίσης αν κάποιος βρει μια άκρη για να μπορεί να εκθέτει στο Παρίσι, γιατί είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί γκαλερί, τότε έχει περισσότερες ευκαιρίες να επικοινωνήσει το έργο του με κόσμο που κινείται περισσότερο από ότι στην Ελλάδα και πως οι περιπτώσεις, για να σε πάνε ένα βήμα ίσως, ακόμη πιο πέρα, είναι πιο πιθανές…Πάντως με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και της παγκοσμιοποίησης και το Παρίσι μοιάζει με χωριουδάκι πολλές φορές, πόσο μάλλον η χώρα μας. Όπως και να το κάνουμε πάντως, στο Παρίσι πραγματοποιούνται σπουδαίες εκθέσεις που περιοδεύουν ανά τον κόσμο, των πιο γνωστών καλλιτεχνών της υφηλίου όπου πολύ σπάνια κάνουν στάση στην χώρα μας, τόσο μεγάλες εκθέσεις… Ακόμη, στα μουσεία του Παρισιού, στις μόνιμες συλλογές τους, μπορείς να δεις μπροστά σου να εξελίσσεται, ολόκληρη η ιστορία της Ιστορίας της Τέχνης.  Βασικοί παράγοντες που είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για να στήσουν έναν ολοκληρωμένο  καλλιτέχνη.

• Περιγράψτε, εν συντομία, την καθημερινή σας ρουτίνα, από το πρωί έως το βράδυ.

*……….

 

O Χριστόφορος Κατσαδιώτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Σπούδασε χαρακτική στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, της Σχολής Καλών Τεχνών, του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με καθηγητές τους: Ξενοφώντα Σαχίνη και Μανόλη Γιανναδάκη. Ενδιάμεσα παρακολούθησε μαθήματα χαρακτικής στην Ακαδημία «The Eugeniusz Geppert Academy of Art and Design» στο Wroclaw της Πολωνίας - Πρόγραμμα LLP-Erasmus. Έχει πραγματοποιήσει έντεκα ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Χαρακτικά του έργα έχουν χρησιμοποιηθεί σε βιβλία των εκδοτικών οίκων: Gutenberg, Διάττων, Μανδραγόρας, Πολύτροπον, Κέδρος, Μελάνι, Μπαρτζουλιάνος. Tο 2015, στο Παρίσι, τα θέατρα: Eurydice, Zérο και Théâtre du Cristal, χρησιμοποίησαν χαρακτικά του έργα, για την προβολή των παραστάσεων τους. Από το 2014 αρθρογραφεί στον ελληνικό τύπο για τα εικαστικά δρώμενα στο Παρίσι. Είναι μέλος της Ένωσης Χαρακτών και του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών Ελλάδος. Κατοικεί και εργάζεται στο Παρίσι και στην Αθήνα.

*Φωτογραφία προφίλ καλλιτέχνη: Manos Spanos

*Φωτογραφίες έργων: Studio Vaharidis

 

 

 *Η Νικολένα Καλαϊτζάκη είναι Ιστορικός της Τέχνης, Επιμελήτρια Εκθέσεων,

ΜΑ Δημοσιογράφος και μέλος της AICA Ελλάδος

https://nikolenakalaitzaki.wordpress.com