#Pause_About_Abortion| Κάλλια Βαβουλιώτη | Πολωνία: Από την απαγόρευση στην άμβλωση, στην ιστορική και φιλοσοφική διάσταση του ζητήματος

 

Πριν λίγο καιρό το βλέμμα πολλών ανθρώπων στράφηκε στην Πολωνία και πιο συγκεκριμένα στην απαγόρευση που εξέδωσε το Συνταγματικό Δικαστήριο για τις αμβλώσεις, διχάζοντας την κοινή γνώμη όχι μόνο στην ίδια τη χώρα, αλλά επαναφέροντας ένα ιδιαίτερο ζήτημα στο προσκήνιο και σε άλλες χώρες του κόσμου.

Με τον όρο «άμβλωση» εννοούμε την τεχνητή διακοπή της κύησης προτού το κύημα θεωρηθεί βιώσιμο.

Η υπόθεση της Πολωνίας

Η Διεθνής Αμνηστία ήδη εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για την απαγόρευση πρόσβασης των γυναικών στην διαδικασία της άμβλωσης ακόμα και αν το έμβρυο πάσχει από κάποια ανίατη ασθένεια ή υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μη αναστρέψιμων εμβρυακών ελαττωμάτων. Παράλληλα, κρίνεται σημαντικό το γεγονός ότι το κράτος της Πολωνίας καταπιέζει κάθε μορφή ειρηνικής διαδήλωσης γυναικών, με αποτέλεσμα να  εγείρονται ερωτηματικά τόσο για την συνταγματικότητα της απόφασης όσο και για το γεγονός ότι η Πολωνία βιώνει μία επιστροφή σε βαθιά συντηρητικές αρχές και αξίες με την επιδοκιμασία του νομοθέτη.

Η υιοθέτηση αυτής της νομοθεσίας, η οποία διέπεται από πλήρη ανελευθερία επιλογής στις γυναίκες, αρχικά καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών για την αυτοδιάθεση στο σώμα τους και συγχρόνως θέτει τις ζωές τους σε κίνδυνο καθότι θα αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια προκειμένου να έχουν την σεξουαλική και υγειονομική περίθαλψη που χρειάζονται. Πιο συγκεκριμένα, η απαγόρευση της άμβλωσης – η οποία αποτελεί μόνο μία πτυχή της επιστροφής στη συντηρητική πολιτική από πλευράς της Πολωνίας- όπως υπολογίζεται θα οδηγήσει τις γυναίκες να αναζητούν ακόμα και μη εγκεκριμένους ή παράνομους τρόπους άμβλωσης- κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία τους.

Αυτή η απόφαση ακόμα, αποτελεί μία συντονισμένη επίθεση στα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών από Πολωνούς νομοθέτες και απαιτεί την έμπρακτη στήριξη της Ε.Ε προκειμένου να μη γίνει αποδεκτή μία τόσο σημαντική παραβίαση.

 

H άμβλωση στην Ιστορία και φιλοσοφικές διαστάσεις της

 

Η άμβλωση αποτελεί έναν τρόπο για τον έλεγχο των γεννήσεων στις κοινωνίες -άσχετα από το νομικό , ηθικό και κοινωνικό πλαίσιο- ανά τους αιώνες. Ήδη από τον όρκο του Ιπποκράτη (460-377 π.Χ) στην Αρχαία Ελλάδα μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι το συγκεκριμένο ζήτημα αποτέλεσε ένα σημαντικό ατομικό και ιατρικό πρόβλημα αφού αναφέρει χαρακτηριστικά «Οὐ δώσω δὲ οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε. Ὁμοίως δὲ οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω» δηλαδή «δεν θα δώσω θανάσιμο φάρμακο σε κάποιον που μου το ζήτησε αλλά ούτε και συμβουλή , ούτε θα εμπιστευτώ σε έγκυο μέσο που επιφέρει έκτρωση».

Από την άλλη πλευρά, στην αρχαία Ελλάδα μάλιστα, δύο από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας τάσσονταν υπέρ αυτής, καθώς τη θεωρούσαν ως την πιο αποτελεσματική μέθοδο για την διαχείριση του πληθυσμού. Ο Αριστοτέλης μάλιστα υποστήριζε ότι θα έπρεπε να ελέγχεται ο αριθμός των παιδιών κάθε οικογένειας (όπως πχ συμβαίνει σήμερα στην Κίνα  με τον έλεγχο των γεννήσεων) ενώ ο Πλάτωνας θεωρούσε ότι μετά τα 40 οι γυναίκες θα έπρεπε να προβαίνουν σε άμβλωση σε περίπτωση που μείνουν έγκυες.

Παράλληλα, οι Αιγύπτιοι κατείχαν μεγάλη γνώση στο ζήτημα των αμβλώσεων και υπήρξαν οι πρώτοι οι οποίοι  ανέπτυξαν τις πρώτες μεθόδους -κυρίως με συγκεκριμένα φυτά, τα οποία μάλιστα ήταν περιζήτητα- έκτρωσης.

Σε μία καθολική αντίληψη του ζητήματος δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε  στο Βυζάντιο όπου οι εκτρώσεις  δεν ήταν αποδεκτές- ειδικά αν αναλογιστεί κανείς και τη στενή σχέση θρησκείας-κράτους Μάλιστα με βάση τον νομοθέτη, η άμβλωση ήταν σαν να επρόκειτο για παιδοκτονία και δολοφονία.

Και στην νεότερη φιλοσοφία όμως, η Σιμόν ντε Μποβουάρ, η οποία υπήρξε ανάμεσα στις πιο σημαντικές φεμινίστριες δεύτερου κύματος φεμινισμού συμμετείχε την δεκαετία του  ’70 σε πολλούς αγώνες που προωθούσαν το δικαίωμα στη νόμιμη άμβλωση και υπέγραψε  μάλιστα το κείμενο των 342 επώνυμων γυναικών οι οποίες δήλωναν ότι έχουν καταφύγει σε παράνομη έκτρωση. Συγχρόνως ο Φουκώ, αντιλαμβανόταν ότι οι  απαγορεύσεις της άμβλωσης στόχο είχαν για ακόμα μία φορά τον έλεγχο των γεννήσεων καθώς νόμοι τέτοιου περιεχομένου καθίστανται ρυθμιστές της σεξουαλικότητας και του γυναικείου σώματος. Άλλωστε όπως έχει γράψει και ο ίδιος «Η πειθαρχία δεν υπήρξε ποτέ τόσο σημαντική όσο όταν κατέστη ιστορικά απαραίτητη η διαχείριση του «πληθυσμού».

 

Μέθοδος αντισύλληψης ή έσχατη λύση;

Σαφέστατα, το ζήτημα της άμβλωσης δεν θα μπορούσε να προσεγγιστεί με απόλυτες αντιλήψεις καθώς κάτι τέτοιο δεν θα λάμβανε υπόψη όλους τους τομείς στους οποίους η διαδικασία της άμβλωσης εμπίπτει. Σίγουρα όμως πρόκειται για ένα ζήτημα που αφορά όλους ανεξαρτήτου φύλου, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι στην Ελλάδα το 2018, ο αριθμός των εκτρώσεων  ανήρχετο στις 250.000 ετησίως σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Περίγεννητικής Ιατρικής (ΕΕΠΙ), Γεώργιος Δασκαλάκης.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι υπάρχουν γιατροί που υποστηρίζουν, ότι η άμβλωση  δεν είναι μέθοδος αντισύλληψης-  αλλά ένας τρόπος να αντιμετωπιστεί μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη εφόσον τα άλλα μέτρα (π.χ προφυλακτικό, διακεκομμένη συνουσία , χάπι κλπ) δεν λειτούργησαν.  Ως διαδικασία και μέθοδος, δεν θεωρείται ούτε εύκολη ούτε πανάκεια, αλλά επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τόσο την ψυχολογία της γυναίκας η οποία υποβάλλεται σε αυτήν όσο και την αναπαραγωγική λειτουργία του σώματός της.

Σαφώς, όπως προαναφέρθηκε το συγκεκριμένο ζήτημα είναι ιδιαίτερα λεπτό και απαιτεί να λαμβάνουμε υπόψη το πλαίσιο στο οποίο έγκειται. Για παράδειγμα μία κύηση που προκύπτει από βιασμό, θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να συνεχιστεί και το παιδί να γεννηθεί. Ή σε περιπτώσεις που η εγκυμοσύνη θα μπορούσε να ήταν θανάσιμη για τη μητέρα.

Έτσι κάθε γυναίκα οφείλει να έχει το ελεύθερο δικαίωμα να κάνει με το σώμα της ό,τι εκείνη επιθυμεί.

Αλλά και πάλι ανοίγουν νέα θέματα, προς συζήτηση, κατά πόσο ένα έμβρυο στα πρώτα στάδια μπορεί να θεωρηθεί ζωντανός οργανισμός με ψυχή και αντίληψη;

Όπως και να έχει, η άμβλωση είναι αναφαίρετο δικαίωμα των γυναικών, σίγουρα δεν πρόκειται για μια ευχάριστη διαδικασία, για αυτό προκειμένου να μειωθεί το ποσοστό των εκτρώσεων, οφείλει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία τόσο από το κράτος και το σχολείο όσο και από την οικογένεια στην σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και των δύο φύλων-  και τότε ίσως ακόμα και ενώ οι γυναίκες θα έχουν το δικαίωμα στην άμβλωση και την πρόσβαση στην σεξουαλική υγεία- να μην χρειάζεται καν να περάσουν μία δύσκολη και ψυχοφθόρα διαδικασία – που σίγουρα αφήνει τα δικά της σημάδια.