Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά.
Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ
Φραντς Κάφκα
Για να σπάσω το σερί της ενασχόλησης με την ελληνική γραμματεία γενικότερα, χρειαζόταν ένα γερό ταρακούνημα, για να μην πω χαστούκι ευεργετικό, όπως αυτό του βιβλίου αυτού.
Το πλαίσιο της ιστορίας είναι εξαιρετικά απλό και η διήγηση κυλάει χωρίς δυσνόητα σημεία. Η περιγραφή είναι δυνατή, αν και απαλλαγμένη από λεκτικά σχήματα και φιοριτούρες, ωστόσο καταφέρει να κάνει τον αναγνώστη να κολλήσει. Αυτά τα ολίγα τεχνικά γι΄αρχή γιατί από κάπου πρέπει ν΄αρχίσω για να καταλήξω στο υπέρτατο συμπέρασμα που με έκανε να δακρύζω ή σε άλλες περιτπώσεις να κλαίω γοερά κατά διαστήματα από τη συνειδητοποίηση, ή από την πλήρη ταύτιση με τον αφηγηματικό καμβά που σαν αράχνη, έστησε για μας στο βιβλίο αυτό ο Κάφκα, για να συνεχίσω την προσωποποίηση ζώων που του είναι αλληγορικά προσφιλής στα βιβλία του.
Ο Κάφκα, την αυθεντία του οποίου, συγγραφική και άλλη, δεν χρειάζεται νομίζω εδώ να περιγράψω, όλοι λίγο πολύ ξέρουμε λεπτομέρειες για τη ζωή του, εδώ καταφέρνει με αφορμή ένα απόλυτα σουρρεαλιστικό γεγονός, να διηγηθεί και να μιλήσει για πράγματα απολύτως ρεαλιστικά. ΄Ενας πωλητής επαρχίας, ξυπνάει κάποιο πρωί μεταμορφωμένος σε κατσαρίδα. Κι από κει, μια και είναι μέλος μιας τετραμελούς οικογένειας, όλες οι ισορροπίες αναστατώνονται και επαναπροσδιορίζονται, όπως επισυμβαίνει πάντα στους κόλπους μιας οικογένειας μετά από μια μεγάλη αλλαγή στον ιστό της, για να μείνουμε σε εντομολογικούς όρους.
Ακόμη, αυτή η ιστορία είναι μια πολιτική δήλωση για τη διαμόρφωση της κοινωνίας και τις απαιτήσεις που εφαρμόζει εκβιαστικά σχεδόν στον πολίτη και στον εργαζόμενο ο περίφημος "νόμος της αγοράς".
Παρακαλώ σας, αν θέλετε να βρείτε στοιχεία για τη ζωή του Κάφκα, για να ερμηνεύσετε πραγματολογικά και να τον αναλύσετε με βάση τα ως τώρα γνωστά, για τη σχέση με τον πατέρα του κυρίως, μην διαβάσετε αυτό το βιβλίο. Οι αναλύσεις που ψάχνετε υπάρχουν, αλλά είναι σε ένα πρώτο, αρκετά τεχνικό επίπεδο, που δεν αφορά τον παθιασμένο αναγνώστη.
Οι συνειρμοί άπειροι και απόλυτα φωτογραφικοί ώρες-ώρες, όπως ο δικός μου, με φλασιές συνεχείς στο εξώφυλλο εκείνο των Επικίνδυνων Συγγραφέων όπου εικονίζεται ο Κάφκα ως παιδί, απόλυτα κρυστάλλινη αιτιολόγηση της επιλογής αυτής της εικόνας, διότι αυτό το παιδί γνώρισα κι αγάπησα σελίδα τη σελίδα, βουτώντας μέσα στη Μεταμόρφωση.
Για κάποιον που μπορεί να αντιληφθεί τη λογοτεχνία με τρόπο βαθύ και ανόθευτο, όμοιο μ΄αυτόν εισαγωγής σε άχραντα μυστήρια, υπάρχει ζωή σ΄αυτό το βιβλίο. Υπάρχει πραγματική ζωή εννοώ που εκτυλίσσεται διαβάζοντάς το. Υπάρχει προσωπική πορεία. Αν βυθιστείτε, θα βγείτε καλύτεροι και πιο κατασταλαγμένοι σε πολλά δικά σας, της ζωής σας, της θέσης σας μέσα στην οικογένεια, των αλλαγών που θα θέλατε να κάνετε, αλλά πιθανόν δεν έχει έρθει ακόμα το πλήρωμα του χρόνου. Δεν έχει φτάσει η στιγμή της Μεταμόρφωσης.
Τολμήστε το και μπορεί να έρθει πιο σύντομα. Το λιγότερο που μπορεί να σας συμβεί είναι να σταθείτε εκστατικοί σ΄αυτό το αριστούργημα, που περικλείει σίγουρα τα κείμενα συγγραφέων που σας ελκύουν, μεταγενέστερους του Κάφκα ή και απόλυτα σημερινό. Η ευλογία τεράστια, όταν καταλαβαίνεις επίσης απολύτως το νόημα που έχουν διδαγμένες φράσεις για το "Φως Κάφκα", όπως το έχεις συναντήσει σε ομόλογα γραπτά τα οποία συγκινούν με σπαθιές το μέσα μας.
Το αγιασμένο που μπορεί να σκεφτείτε, όπως εγώ, είναι η τεράστια ευγνωμοσύνη προς τον φίλο Μαξ Μπροντ του Κάφκα, που ενώ του είπε να κάψει τα πάντα, όλα όσα έγραψε, όταν δεν θα υπάρχει, εκείνος δεν τον άκουσε κι έτσι αξιώθηκαμε να τα διαβάζουμε τώρα εμείς. Μακάρι να αξιωθώ στη ζωή μιας τέτοιας φιλίας.
Η Μεταμόρφωση
Φράντς Κάφκα
Μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου