Μαύρες Διαθήκες, Νικήτας Σινιόσογλου, Εκδόσεις Κιχλή | Σταμάτης Παρασκευάς

Ιδού μερικές σκέψεις, αισθήσεις και αποσπάσματα μετά την ανάγνωση των Μαύρων Διαθηκών του Νικήτα Σινιόσογλου από τις Εκδόσεις Κιχλή.
Δεν είμαι, ούτε θα ήθελα να είμαι ποτέ κάτι περισσότερο από έναν αναγνώστη, που όπως αναζητώ ένα κομμάτι καλοσύνης κι ευγένειας στους ανθρώπους ή προσπαθώ να τους το εμπνεύσω και να μου το εμπιστευθούν, έτσι ακριβώς διαβάζω και επικοινωνώ τα βιβλία.

"Στα Μαύρα Τετράδια του Μάρτιν Χάιντεγκερ και στο Glossarium του Καρλ Σμιτ -τα πιο σκοτεινά ημερολόγια στην ιστορία της φιλοσοφίας-, οι δυο κορυφαίοι στοχαστές του Τρίτου Ράιχ καταδύονται στον ένδον εαυτό δίχως δίχτυ ασφαλείας. Καθώς καταφεύγουν στην εξομολογητική γραφή, οι ηττημένες φασιστικές ιδέες διαθλώνται με τρόπους προσωπικούς και γίνονται φιλοσοφική πραφητεία για το επικείμενο τέλος της δύσης", αναγράφεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου "Μαύρες Διαθήκες", ένα βιβλίο γραμμένο μεστά, ανεκτά και για λιγότερο μυημένους, αλλά πάντα ενδιαφερόμενους αναγνώστες, για τις ημερολογιακές καταγραφές δύο μεγάλων στοχαστών.
Δεν είμαι κριτικός λογοτεχνίας, ούτε φιλόσοφος, αλλά ένας αναγνώστης (ίσως ούτε καν απαιτητικός) και με αυτή μου την ιδιότητα θα σας μιλήσω για το βιβλίο του κ. Νικήτα Σινιόσογλου, που τον "συναρπάζει η διάθλαση του ηττημένου φασισμού στην εξομολογητική γραφή. Και το ευρύτερο ερώτημα των δύο ημερολογίων: τι συμβαίνει στις ιδέες μετά τη φαινομενική του συντριβή;" αναφέρει στο πρώτο (Αντί προλόγου) κεφάλαιο του βιβλίου, προϊδεάζοντάς μας για μια μελέτη για το τι γίνεται, όταν οι ιδέες μας ηττώνται. Και θέτει εν συνεχεία ένα θέμα "καυτή πατάτα", για το αν ποινικοποιούνται οι ιδέες...
Στο πρώτο κεφάλαιο, εν ονόματι Mare tenebrosum (Αντί προλόγου), ο κ. Νικήτας Σινιόσογλου μάς κάνει μια γνωριμία με τη δομή του βιβλίου (στο δεύτερο κεφάλαιο γνωρίζουμε το Glossarium του Σμιτ, στο τρίτο τα Μαύρα τετράδια του Χάιντεγκερ και στο τελευταίο τις ιδίες σκέψεις του συγγραφέα σε σχέση με αυτές του Χάιντεγκερ -κατά κύριο λόγο- σε ένα ταξίδι του στη Σιγκαπούρη).  "Το ημερολόγιο και η εξομολόγηση μάς υπερασπίζονται καλύτερα από τους ικανότερους δικηγόρους" διατείνεται ο συγγραφέας και άρα οι ημερολογιακές καταγραφές είναι αυτές που μπορούν να λειτουργήσουν ως καταφύγιο και ως μέλλον ορμητήριο για τις ιδέες των στοχαστών.
Διαβάζοντας το βιβλίο μού ερχόταν ξανά και ξανά το φαινόμενο της κοινωνιογνωστικής ασυμφωνίας του Festinger, μία κατάσταση δυσφορίας την οποία το άτομο βιώνει όταν έχει δύο αντικρουόμενες απόψεις. Όταν η προφητεία, η πρόβλεψη αποτυγχάνει -βρέθηκε από τον ερευνητή και την ομάδα του, ότι- δεν μεταπείθονται οι άνθρωποι. Μέσα από τα ημερολόγιά τους ρίχνουμε κλεφτές ματιές για τις ιδέες τους, για την διάψευση των προσδοκιών τους για το Τρίτο Ράιχ και για το μετά.
Οι Μαύρες Διαθήκες διαβάζονται με ανοιχτά μυαλά, όπως ο κ. Νικήτας Σινιόσογλου έγραψε για δύο στοχαστές αφήνοντας αρκετές φορές να εννοηθεί, πως δεν τους συμπαθεί ιδιαίτερα. Ωστόσο, δεν περιθωριοποιούνται. Ίσα ίσα, η δική τους καταβύθιση μέσα από τα ημερολόγιά τους (ή το καταχώνιασμά τους) αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία και όχημα για τον ίδιο τον συγγραφέα για να ξεδιπλώσει τις δικές του σκέψεις στο τελευταίο μέρος του βιβλίου. Ένας θεραπευτής, όταν υποδεχόταν έναν πελάτη του, έλεγε: "Καλωσήρθατε, βλέπω έφερες όλη σου την οικογένεια", τη στιγμή που ο πελάτης ήταν μόνος. Προφανώς και δεν έβλεπε τα φυσικά πρόσωπα της οικογένειας του πελάτη, αλλά έδινε εξαρχής το σήμα, ότι το άτομο έρχεται σίγουρα κουβαλώντας πρόσωπα, προσωπεία, ιδέες, σκέψεις, θυμούς, συναισθήματα και άλλων προσώπων. Ο Χάιντεγκερ και ο Σμιτ, διαβάζοντας τις Μαύρες Διαθήκες, κάτι τέτοιο ήταν για τον συγγραφέα. Και αποτελούν και όχημα μιας κριτικής ματιάς στο ίδιο το επάγγελμα του συγγραφέα (φιλοσοφία) ως κομμάτι μετα-φιλοσοφίας.
"Το έγκλημα είναι εγγεγραμμένο στη συμβολική καταγωγή των πόλεων, μια κατά τη Βίβλο οι πόλεις είναι έργο του πλάνητα Κάιν, άρα καρπός μιας αδελφοκτονίας". Πλάνητας ο κ. Νικήτας Σινιόσογλου στο τελευταίο μέρος του βιβλίου του, στην δρακόντειας ασφαλείας Σιγκαπούρη, σκέφτεται για την αστική μας κουλτούρα και  τα παράγωγά της. Επιτρέπει στον εαυτό του, κάτι που επιτρεπόταν την εποχή του Χαίντεγκερ, δηλαδή "οι προσωπικές ιδέες του φιλοσόφου να είναι μέρος της διδασκαλίας του".
Τελειώνοντας το βιβλίο, εν μέσω επανεκκίνησης μετά την καραντίνα, υπήρχε το χωρίο "άραγε δεν είναι ένας τρόπος  κι αυτός (η ροπή προς τα πράγματα που προσκαλούν τη ροπή μου, κατά Χάιντεγκερ) να καταρρεύσει η διάκριση του "κοντινού" και του "μακρινού", να απαλλαγώ επιτέλους από την προσμονή της εγγύτητας κι από τον τρόμο της απόστασης;"
Τι γίνεται από εδώ και στο εξής με την εγγύτητα και την απόσταση ανάμεσά μας μέσα σε μιαν από καταβολής της αδελφοκτόνα κουλτούρα και δοχείο, τι γίνεται από εδώ και πέρα με την οικειότητα με τον ίδιο μας τον εαυτό και τους άλλους, το διαφορετικό πόσο δικαίωμα έχει εντός μας;
Τελειώνοντας τις "Μαύρες Διαθήκες" του κ. Νικήτα Σινιόσογλου από της Εκδόσεις Κιχλή, φέρω μαζί μου έναν προβληματισμό για όσες προφητείες επαληθεύτηκαν κι όσες ματαιώθηκαν. Τι γίνεται από εδώ και πέρα; Τι σημαίνει το να μένω συνεπής στις ιδέες μου ή ασυνεπής; Πότε θα πάω σ' ένα ταξίδι να χαθώ και να επανευρεθώ;