Μαθήματα Πολέμου ΙΙ: Σικελικά Δράματα | Νινέτα Πλυτά

Τα Μαθήματα Πολέμου ΙΙ: Σικελικά Δράματα είναι μια πρωτότυπη δραματοποίηση των Ιστοριών του Θουκυδίδη και συγκεκριμένα της Σικελικής Εκστρατείας (415-413 π.Χ.), του δεύτερου μέρους του Πελοποννησιακού πολέμου, σε κείμενο Γιάννη Λιγνάδη και σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη που ανέβηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών από τις 7 έως τις 14 Μαΐου. Πρόκειται για το δεύτερο μέρος της δραματοποιημένης απόδοσης του έργου του Θουκυδίδη, που καλύπτει τα βιβλία 6 και 7.

Πρώτη φορά ήρθα σε επαφή με αυτή την πρωτοβουλία με το έργο «Ηρόδοτος Δραματικός: Θερμοπύλες» στο Ίδρυμα Θεοχαράκη το Φεβρουάριο. Δύο ηθοποιοί, ένα πιάνο, ένας χάρτης της Ελλάδας, κάποιες διακοσμητικές λάμπες και μερικά ρούχα ήταν αρκετά για να ξετυλιχτεί μπροστά μας, σαν σε σχολικό μάθημα, η ιστορική μάχη των Θερμοπυλών του 480 π.Χ.. Πριν την παράσταση, η ιστορικός Δρ. Ανδρονίκη Μακρή έκανε μια σύντομη εισαγωγική ομιλία θέτοντας το ιστορικό πλαίσιο της περιόδου.

   Στιγμιότυπο απ' την παράσταση Ηρόδοτος Δραματικός: Θερμοπύλες 

Ο λόγος που επέλεξα να πάω σε μια παράσταση βασισμένη σε ιστορικό κείμενο, ήταν η περιέργειά μου για τον τρόπο αναπαράστασης ενός τέτοιου περιεχομένου. Τελικά δεν έγινε αναπαράσταση της μάχης των Θερμοπυλών, όχι όπως τουλάχιστον θα την φανταζόταν κανείς (σαν σε ντοκιμαντέρ, με πολλούς ηθοποιούς και ανάλογα σκηνικά - κάτι που ίσως και να ήταν βαρετό) αλλά με δύο νέους ηθοποιούς να υποδύονται τους ρόλους άλλοτε Σπαρτιατών και άλλοτε Περσών (με τις ανάλογες αλλαγές στην ενδυμασία, τη φωνή, το ύφος) και να αφηγούνται, εν είδει διδασκαλίας, ένα κομμάτι των Περσικών πολέμων.

 Στιγμιότυπο απ' την παράσταση Ηρόδοτος Δραματικός: Θερμοπύλες

Με αφορμή αυτή την εμπειρία, σε μια κατάμεστη αίθουσα, με ανθρώπους όλων των ηλικιών, κατάλαβα ότι ακόμη και τα πιο δύσκολα κείμενα μπορούν να αναπαρασταθούν .

Έτσι, όταν έμαθα για τα Σικελικά Δράματα στο Μέγαρο Μουσικής, δε δίστασα λεπτό. Η περιέργειά μου ήταν ακόμη μεγαλύτερη απ’ την προηγούμενη φορά καθώς ο Θουκυδίδης είναι γνωστός για την περιγραφική του δεινότητα αλλά και την επιστημονική του μέθοδο με απώτερο στόχο τη συγγραφή ενός «κτήματος ἐς ἀεί». Η δυσκολία της δραματοποίησης ενός τέτοιου έργου ήταν προφανής.

Η λογική πίσω απ’ την παράσταση ήταν η ίδια: ένας χάρτης, μουσικά όργανα, βιβλία, ένα δόρυ αντί χάρακα για να δείχνουν πάνω στο χάρτη αλλά κυρίως το ότι, όπως και με τον Ηρόδοτο, και αυτή η παράσταση απευθυνόταν σε όλες τις ηλικίες. Οι ηθοποιοί αυτή τη φορά ήταν έξι (μεταξύ αυτών και ο σκηνοθέτης Δημήτρης Λιγνάδης) και ένας μουσικός. Παρά τη δυσκολία του κειμένου ως προς το περιεχόμενο (με τις αναλυτικές περιγραφές τοποθεσιών και μαχών και το γνωστό μακροπερίοδο λόγο του Θουκυδίδη, που μας βασάνισε όλους στα λυκειακά μας χρόνια), οι νεαροί ηθοποιοί κατάφεραν να μας μεταδώσουν (διατηρώντας τις περίφημες δημηγορίες του θουκυδίδειου κειμένου) τα συναισθήματα ενθουσιασμού και περηφάνιας των Αθηναίων στην αρχή της εκστρατείας που αργότερα μεταβλήθηκαν σε φόβο και τελικά θάνατο.

 Στιγμιότυπο απ' την παράσταση Μαθήματα Πολέμου ΙΙ: Σικελικά Δράματα

                       

Συνδυάζοντας κι εδώ τη μουσική υπόκρουση, τον τρόπο απαγγελίας, την ενδυμασία, την κίνηση, κατάφεραν να ζωντανέψουν τις εικόνες που τόσο γλαφυρά καταγράφει ο Αθηναίος ιστοριογράφος. Έτσι, μας δόθηκε η ευκαιρία να βιώσουμε την αισιοδοξία των Αθηναίων όταν διόριζαν τον Αλκιβιάδη στρατηγό, έπειτα την ταραχή και το φόβο τους όταν έκαναν ‘’αγώνα δρόμου’’ με τους Συρακούσιους για το χτίσιμο τειχών και στο τέλος την απόγνωση και την παράδοση, συνθήκες και συναισθήματα πολέμου, ανοίκεια σ’ εμάς τους νεώτερους. Το σημαντικότερο όμως ήταν ότι ήρθαμε σε επαφή με την πλευρά των πολεμιστών στη Σικελία, οπτική που περνά εύκολα απαρατήρητη κατά την ανάγνωση (και φυσικά τη διδασκαλία) του έργου καθώς χάνεται ανάμεσα στην εξιστόρηση πολιτικών καταστάσεων και μαχών με κεντρικό πυρήνα κυρίως την πόλη της Αθήνας.

Για κάποιους, ίσως οι μακροσκελείς περιγραφές να κούρασαν. Για μένα, ο τρόπος που αποδόθηκαν αυτές οι περιγραφές ήταν το κλειδί της όλης παράστασης. Δεν είχε τόση σημασία το πώς περιγράφει ο Θουκυδίδης ότι τελείωσε το χτίσιμο του κάθε τείχους αλλά η ηθοποιός που πάνω στη σκηνή απήγγειλε με μεγάλη ταχύτητα αυτή την περιγραφή, παλεύοντας με κομμένη την ανάσα να χτίσει ταυτόχρονα ένα τείχος από βιβλία. Τις λεπτομέρειες των γεγονότων σίγουρα θα τις ξεχνούσα μετά από μερικές ώρες, την πρωτότυπη αυτή δραματοποίησή τους όμως, όχι.

Κείμενο, δραματουργία: Γιάννης Λιγνάδης

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης 

Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου

Ιστορικός σύμβουλος: Δρ. Ανδρονίκη Μακρή

Βοηθός Σκηνοθέτη: Στέλλα Ψαρουδάκη

Παίζουν: Δημήτρης Λιγνάδης, Grace Nwoke, Βασίλης Αθανασόπουλος,

Εβίτα Ζημάλη, Ανδρέας Καρτσάτος, Λάμπρος Κωνσταντέας

Στο πιάνο επί σκηνής, ο Θοδωρής Οικονόμου

Σύντομη εισαγωγική ομιλία από τη Δρ. Ανδρονίκη Μακρή, πριν από κάθε παράσταση

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την παράσταση: http://www.megaron.gr/default.asp?pid=5&la=1&evID=4457