#WeRemember | Διεθνής Ημέρα Ολοκαυτώματος | Ξανά στη Σαλονίκη | Λέων Ναρ

Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά.

Θυμόμαστε #weremember

΄Ολο το μήνα, στο Pause., τιμάμε τη μνήμη. Τιμάμε την Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Με φωτογραφίες, δημοσιεύσεις, εκδηλώσεις και οτιδήποτε σχετικό με την αποτύπωση του στις Τέχνες και στον κόσμο ολόκληρο.

ΛΕΩΝ Α. ΝΑΡ

ΞΑΝΑ ΣΤΗ ΣΑΛΟΝΙΚΗ

Παρουσιάζουμε βιβλία που η θεματολογία τους σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την Εβραϊκότητα στη Λογοτεχνία.

Το νέο βιβλίο του Λέοντα Ναρ, από τις εκδόσεις Πόλις, δεν είναι λογοτεχνικό, αλλά κάνει την αρχή. Για να πιάσουμε το νήμα. Κι αυτό γιατί κλείνει μέσα του τα άλλα που έχουν γραφτεί. Τιτλοφορείται Ξανά στη Σαλονίκη (η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων στον γενέθλιο τόπο 1945-1946) και ασχολείται με αυτό που λέει ο τίτλος και ο υπότιτλος : Την επιστροφή των Εβραίων στη γενέθλια πόλη τους και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν γυρίζοντας. Μέσα από ενδελεχή μελέτη, ως αντικείμενο της διδακτορικής έρευνας,στα ντοκουμέντα της εποχής από διάφορες πηγές, των οποίων αντίγραφα υπάρχουν μέσα στο βιβλίο, καταγράφεται η πραγματικότητά τους, η καθημερινότητά τους, όσων επέζησαν και γύρισαν στη Θεσσαλονίκη, προσπαθώντας να μαζέψουν τα κομμάτια μιας διαλυμένης ζωής και να συνεχίσουν, τιμώντας παράλληλα τα αγαπημένα τους πρόσωπα που θανατώθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Η καταγραφή αυτή είναι προσεκτική και λεπτομερής και γι΄αυτό ματώνει. Προσέχει με ευλάβεια και καταφέρνει με χειρουργική ακρίβεια και στοχοπροσήλωση να είναι αντικειμενική, να βλέπει τα πράγματα από απόσταση και να δώσει την τίμια εικόνα της κατάστασης όπως αποτυπώνεται στα έγγραφα και μαρτυρίες της εποχής. Ξεχώρισα ορισμένα σημεία και τα υπογράμμισα και αυτά σας παραθέτω, συστήνοντάς σας ανεπιφύλακτα την ανάγνωσή του.

Εμένα μου ξεκλείδωσε πολλά, με ενημέρωσε για πράγματα που δεν ήξερα ότι έχουν συντελεστεί, μια και για τους Εβραίους και ειδικά της Σαλονίκης, για πολλά χρόνια μετά τον πόλεμο δε μιλούσε κανείς. Στη σημερινή πραγματικότητα, όπου το τοπίο αλλάζει, αλλά παρουσιάζονται και κρούσματα βεβήλωσης του μνημείου με πρωτοφανή σκληρότητα, έχουμε χρέος να γνωρίζουμε και να θυμόμαστε.

Το βιβλίο που έγραψε με πολλή φροντίδα ο Λέων Ναρ, βοηθάει ουσιαστικά προς αυτή την κατεύθυνση. Γιατί όπως σημειώνει στον επίλογο "Η κοινωνία δεν έχει ακόμα συνειδητοποιήσει το μέγεθος και τη σημασία της λεηλασίας".

• "Τα γεγονότα έδειχναν ότι η υπόμνηση της μνήμης μιας πληθυσμιακά συρρικνωμένης Κοινότητας, ενώ θα έπρεπε να αποτελεί καθήκον όχι μόνο των μελών και της ηγεσίας της, αλλά κεφάλαιο της εθνικής συλλογικής μνήμης, ήταν μηδαμινή".
• "΄Ενα ακόμη θέμα το οποίο έθιγε το ίδιο υπόμνημα ήταν η κατάργηση του αντισημιτικού νόμου 205, ο οποίος εκδόθηκε κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής". 
• "Η ιστορική αυτογνωσία προϋποθέτει σίγουρα θαρραλέα οπτική."
• "Οι Ιστραηλίτες ΄Ελληνες πολίτες, οι οποίοι είχαν υποστεί τον πρωτοφανή στα ιστορικά χρονικά διωγμό δεν κατέστη δυνατόν να αναλάβουν την περιουσία που τους ανήκε και την οποία στερήθηκαν κατ΄ακολουθία γερμανικών διαταγών και νόμων ελληνικών, οι οποίοι δεν έπρεπε να υφίστανται ακόμη".
• "Στις 23 Μαρτίου 1946, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να επαναφέρει τα ισραηλιτικά ονόματα των οδών της πόλης και να δώσει σε δύο οδούς της πόλης τα ονόματα του συνταγματάρχη Φριζή και του ποιητή Γιοσέφ Ελιγιά".
• "Η UNRA χορηγούσε μερικά φάρμακα και τα υπόλοιπα οι ασθενείς τα προμηθεύονταν από τα φαρμακεία Ασσέρ και Γαλλικόν".
• "Σε διάστημα δεκατριών μηνών, ο αρχικός αριθμός των 7 φυματικών έφτασε τους 37 και από αυτούς οι 30 ήταν πρώην όμηροι, δηλαδή οι φυματικοί αυξάνονταν κατά δύο ανά μήνα. Η μεγάλη πλειοψηφία ήταν πρώην όμηροι και αυτό ήτα απόλυτα φυσικό για τους ανθρώπους που είχαν σωθεί από τα στρατόπεδα εξόντωσης και δεν ήταν δυνατόν να αντέξουν, εξαντλημένοι όπως ήταν, στις κακουχίες που αντιμετώπιζαν."
• "Ο Γυμναστικός Σύλλογος Μακαμπή την προπολεμική περίοδο είχε  "σφυρηλατήσει στο γυμναστήριό του άνδρες με γερά σώματα και είχε προσφέρει στο αλβανικό έπος πενήντα ηρωικούς νεκρούς και ογδόντα περίπου τραυματίες. [...] Είχε "πολλά μέλη που είχαν πάρει τον δρόμο της τιμής και του αγώνα στο αντάρτικο, στη Μέση Ανατολή, στο Ελ Αλαμέιν και στο Ρίμινι."
• "Αυτή ήταν η εικόνα της Κοινότητας το 1945. Μια Κοινότητας αμήχανης, μουδιασμένης, απόλυτα κλυδωνισμένης, μιας ομάδας ανθρώπων που προσπαθούσε να αναδυθεί από το απόλυτο μηδέν. Αναμετρώντας αποδεκατισμένη τις πληγές της, κατέβαλλε με δέος φιλότιμες και εξακολουθητικές προσπάθειες, [...] πιέζοντας τους επίσημους φορείς να συντρέξουν το έργο της να αποκαταστήσει τις ανατιναγμένες και συλημένες Συναγωγές της, τα κατεστραμμένα σχολεία και τους γκρεμισμένους συνοικισμούς της."
• "Πολλοί από όσους γύρισαν από τα ναζιστικά στρατόπεδα είχαν την ευκαιρία να σταθούν στην επιστροφή τους σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Τους προσφέρονταν παντού δουλειά, σπίτι, με δεδομένη την κατανόηση της συμφοράς τους, ακόμα και υπηκοότητα, για να μείνουν. "Kανείς δεν έμεινε. ΄Ενας-δυο σποραδικά και πού, στην παμψηφία τους βιάζονται να πατήσουν μια ώρα αρχύτερα το χώμα της πατρίδας τους".

΄Οταν θα πάω ξανά στη Σαλονίκη, τα μάτια μου θα την αγαπάνε περισσότερο.

Ακούστε στο 0:33  τον ίδιο τον συγγραφέα να μιλάει για το βιβλίο του, ή παρακολουθήστε από κοντά την παρουσίαση στις 2/2 στο βιβλιοπωλείο Πλειάδες.

Ξανά στη Σαλονίκη, Λέων Α. Ναρ, Εκδόσεις Πόλις.

Ο Λέων Α. Ναρ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Α.Π.Θ. και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Νεοελληνικής Φιλολογίας, Βιβλιολογίας και Διδακτικής της Λογοτεχνίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο (2000), ενώ το 2007 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας. Τον Νοέμβριο του 2015 έγινε δεκτός ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τον Δεκέμβριο του 2017 ολοκλήρωσε την μεταδιδακτορική του έρευνα.

Το 2007 εξέδωσε (σε συνεργασία με τον Γιώργο Αναστασιάδη και τον Χρήστο Ράπτη) το βιβλίο Εγώ ο εγγονός ενός Έλληνα, η Θεσσαλονίκη του Νικολά Σαρκοζί[1], (Καστανιώτης) το οποίο μεταφράστηκε και στα γαλλικά. Το 2009 εκδόθηκε το δίτομο έργο του Ναρ με τίτλο Γιωσέφ Ελιγιά, Άπαντα[2] (Γαβριηλίδης), ενώ την ίδια χρονιά επιμελήθηκε το επετειακό λεύκωμα 25 χρόνια Ιανός[3]. Το 2011 κυκλοφόρησε το δίγλωσσο (σε ελληνική και αγγλική γλώσσα) βιβλίο του με τίτλο Το μέλλον του παρελθόντος, Θεσσαλονίκη 1912-2012[4] (Καπόν), (με φωτογραφίες του Γιώργη Γερόλυμπου), και η μελέτη Ισραηλίτες Βουλευτές στο Ελληνικό Κοινοβούλιο[5] που επιμελήθηκε το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων. Το 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο Το παιχνίδι της εξέδρας σχολιασμένα συνθήματα από τα ελληνικά γήπεδα[6] (Μεταίχμιο).Το 2017 κυκλοφόρησε (Ευρασία) το θεατρικό έργο του "Δεν σε ξέχασα ποτέ"[7] (μαζί με cd των σεφαραδίτικων τραγουδιών της ομώνυμης παράστασης) που ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το 2017[8]. Το 2018 κυκλοφόρησε το βιβλίο Ξανά στη Σαλονίκη. Η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων στον γενέθλιο τόπο (1945-46)[9][10] από τις εκδόσεις Πόλις. Κείμενά του, επίσης, έχουν δημοσιευτεί σε 8 συλλογικούς τόμους.