Συγγνώμη Ζακ, αυτός ο κόσμος δε θ' αλλάξει -μάλλον- ποτέ | Έλλη Πράντζου

Το μοναδικό αποτέλεσμα που θα έπρεπε να έχει ένα τραγικό γεγονός όπως ο χαμός μιας ζωής και μάλιστα υπό εξίσου τραγικές συνθήκες, είναι το να σταθεί έστω αφορμή για σκέψη κι αυτοκριτική. Προσπαθώντας να βάλω σε μια σειρά όσα παρακολουθώ και διαβάζω αυτές τις μέρες ξανά για τον Ζακ, νιώθω να θλίβομαι γι' ακόμη μια φορά. Όχι μόνο για τον ίδιο, όχι μόνο για την οικογένεια και τους οικείους του -αυτά είναι τα προφανή. Θλίβομαι για μια ολόκληρη κοινωνία και για καθέναν μας ξεχωριστά.

Θλίβομαι παρατηρώντας ακόμη κι εμένα να μην ξέρω κατά πού να κάνω και πώς να αντιδράσω. Θλίβομαι που στοιχειώδεις έννοιες όπως η παιδεία έχουν καταντήσει πολυτέλεια λίγων. Θλίβομαι, τέλος, που δεν ξέρω κατά πόσο άλλες έννοιες όπως η ενσυναίσθηση, ο σεβασμός, το πνεύμα, η δικαιοσύνη και πολλές ακόμη -τόσο όμορφες στα μάτια μου- θα μπορούσαν δίχως μυαλά να πιστεύουν σε αυτές και να τις μεταλαμπαδεύουν να αποδειχθούν εν τέλει αυθύπαρκτες ώστε να τις ανακαλύψουμε οι άνθρωποι κάποτε εκ νέου μήπως σωθούν οι επόμενες γενιές.

Το τι συνέβη τελικά με τη Ζάκι είναι κάτι που όλοι διαβάσαμε, ακούσαμε, πληροφορηθήκαμε. Κατά πόσο το αξιολογήσαμε ωστόσο είναι ένα θέμα εντελώς διαφορετικό. Υπάρχουν εξωφρενικά πολλοί άνθρωποι εκεί έξω που ακόμη επιμένουν στο γλοιώδες “καλά να πάθει”. Υπάρχουν εξωφρενικά πολλοί άνθρωποι εκεί έξω που παίζοντάς το ειδήμονες και τιμωροί προσπαθούν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα χωρίς γνώση ή επιχειρήματα παρά μόνο με φωνές και χαρακτηρισμούς.

Υπάρχουν κι εκείνοι οι άλλοι που αναρωτιούνται κάνοντας συγκρίσεις με άλλες τραγωδίες γιατί ασχολούμαστε τόσο συγκεκριμένα με τον Ζακ, λες κι αυτό από μόνο του αποτελεί επιχείρημα που αποδεικνύει ότι θα έπρεπε να σταματήσουμε να ασχολούμαστε ενώ αντιθέτως θα έπρεπε να είναι κύριο μέλημά μας το να ασχολούμαστε με κάθε είδους αδικία όπως κάνουμε τώρα με τη συγκεκριμένη περίπτωση. Για πόσο θα μου πείτε. Δυστυχώς τα πάντα καταλήγουν στο τέλος να σκάνε στα χέρια μας σαν τεράστιες φούσκες που κάποτε συγκλόνισαν, λέει, μια ολόκληρη κοινωνία.

Προφανώς όχι σε βαθμό αρκετά μεγάλο για να την κάνουν να αλλάξει ρότα. Προφανώς η κοινωνία πιο εύκολα διχάζεται παρά συνειδητοποιεί ώστε να διορθωθεί. Άρθρα κοσμούνται με σχόλια άκρως χυδαία, άνθρωποι ξεκατινιάζονται ξεχνώντας τελικά ακόμη και τον λόγο για τον οποίο έφτασαν σε τέτοιο σημείο θαρρείς κι ο μόνος μας στόχος είναι να αποδείξουμε το πόσο πιο οτιδήποτε είμαστε από τον διπλανό μας. Πιο δίκαιοι, πιο ενημερωμένοι, πιο σωστοί πολίτες, πιο πατριώτες, πιο έξυπνοι, πιο, πιο, πιο κι η λίστα δεν έχει τέλος. Αν όντως ήμασταν τόσο “πιο” όσο θέλουμε να δείχνουμε, όμως, ποσώς θα μας ενδιέφερε να επιβληθούμε γιατί θα προσπαθούσαμε να μάθουμε από την ουσία κάθε κατάστασης μπας και γίνουμε κομματάκι καλύτεροι και ουσιαστικά λίγο“πιο” ακόμη.

Κάθε γεγονός όπως ο θάνατος του Ζακ -θα μπορούσα να γράψω και δολοφονία- θα έπρεπε να μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στους εαυτούς μας. Όχι με τρόπο εγωιστικό, αυτό το έχουμε ήδη. Με τον τρόπο της αυτοεπίγνωσης ούτως ώστε να καταφέρουμε στο τέλος να έρθουμε ένα βήμα πιο κοντά και στους άλλους ξεπερνώντας τον ίδιο μας τον εαυτό κι όσα μας κρατάνε πίσω. Μειώνοντας τις πιθανότητες να ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο όλο και πιο πολύ. Πώς όμως να κάνεις έναν πνευματικά τυφλό να δει αφού αρνείται πεισματικά θεωρώντας ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια;

Όχι, δεν παριστάνω την έξυπνη, το αντίθετο θα έλεγα. Προσπαθώ συνεχώς να μαθαίνω θεωρώντας πως γνωρίζω ελάχιστα. Όταν μιλάω για πνευματικά τυφλούς αναφέρομαι σε όσους αδυνατούν να νιώσουν πως το να είσαι άνθρωπος σημαίνει -πέρα και πάνω από το ότι είσαι (και) ζώο- πως έχεις ένα χαρακτηριστικό ακόμη το οποίο απέκτησες για να μπορέσεις να ξεφύγεις από όσα μέσα σου σε κάνουν χαμερπή. Το να λέει κανείς πως έχουμε γίνει ζούγκλα είναι αβάσιμο. Τα ζώα δε λειτουργούν -απ' όσα ως τώρα γνωρίζουμε- με μισαλλοδοξία, μνησικακία, κομπλεξισμούς. Απλώς επιβιώνουν. Ο νους μας, αυτή η υπέροχη όσο και τρομακτική κατασκευή, μας κάνει να έχουμε κι αυτές τις πλευρές οι οποίες υπερισχύουν όσο δεν ενδιαφερόμαστε να αναπτύξουμε κι εκείνες τις άλλες.

Τις αρετές της κατανόησης, του αλληλοσεβασμού, της ισότητας, της ψυχικής διαύγειας. Η κρίση μας κι αντίληψή μας καθημερινά δοκιμάζονται. Κι αν ως παιδιά κάποιοι δεν είχαν δυνατότητα να αναπτύξουν αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είναι ποτέ αργά αρκεί να το θέλουν. Έχουν ωστόσο πολλαπλάσιο δρόμο να καλύψουν προσπαθώντας να αναπληρώσουν τα κενά ενός ήδη διαμορφωμένου σε μεγάλο βαθμό χαρακτήρα. Πρώτο εμπόδιο η άρνηση και το γεγονός ότι αν δεν έχεις όλα τα παραπάνω δύσκολα καταλαβαίνεις κι ότι σου λείπουν.

Ο Ζακ, η Ζάκι, ο κάθε Ζακ, η κάθε Ζάκι χάνουν τις ζωές τους σχεδόν σε καθημερινή βάση κάπου πάνω στον πλανήτη και τα χέρια, οι συνειδήσεις, τα μυαλά κάποιων που τους παίρνουν στο λαιμό τους παραμένουν βρόμικα. Όσο εκεί έξω υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που βλέπουν θετική πλευρά στην αντιμετώπιση που είχε ο Ζακ, στην αντίστοιχη αντιμετώπιση που έχει ο εκάστοτε Ζακ δίπλα μας ή πιο μακριά μας, ο κόσμος μας δεν έχει ελπίδα εξέλιξης. Ίσως κάπως κάπου κάποτε ένας-δυο “τρελοί” κάνουν μια αρχή αποδεικνυόμενοι ήρωες ο καθένας με τον τρόπο του. Ως πότε όμως θα ελπίζουμε πάντα στους άλλους;