Τις τελευταίες μέρες βιώσαμε όλοι μια τραγωδία. Οι περισσότεροι πλατωνικά, άλλοι επιβιώνοντας από θαύμα, άλλοι σπεύδοντας να βοηθήσουν και φρικτά πολλοί πέφτοντας θύματά της. Ποιος μπορεί να μετρήσει απώλειες και πληγές την επόμενη μέρα όταν μιλάμε γι' ανθρώπινες ζωές; Θα ήθελα να μπορώ να έχω περισσότερες πληροφορίες για κάθε άνθρωπο που χάθηκε σε αυτή τη βαναυσότητα ώστε ως ελάχιστο φόρο τιμής να μπορέσω να γράψω για έναν-έναν ξεχωριστά δυο λόγια μα και πάλι δεν είναι καν αυτό το νόημα τελικά. Τι να σου πούνε κι οι λέξεις εξάλλου; Δεν έχουν εφευρεθεί εκείνες που θα μπορούσαν να καλύψουν το αδιανόητο. Κάηκαν κορμιά και διαλύθηκαν ψυχές -πόσα από τα θύματα δεν ήταν και μικρά παιδιά!- αφήνοντάς μας εμβρόντητους μπροστά στο καταστροφικό τετελεσμένο του χαμού τόσων ζωών να μην ξέρουμε τι να πρωτονιώσουμε.
Κάποιοι ίσως θα θεωρήσουν πως δεν είναι δίκαιο μέσα στην όλη ανελέητα άδικη κατάσταση μιας τέτοιας τραγωδίας να δίνεται έμφαση σε ορισμένους από τους ανθρώπους που άφησαν την τελευταία τους πνοή λόγω της αναγνωρισιμότητάς τους και δε θα διαφωνήσω σε αυτό. Το παρόν αφιέρωμα, λοιπόν, δεν έχει να κάνει με διακρίσεις, δεν έχει να κάνει με έμφαση, δεν έχει να κάνει με τίποτε που να διαχωρίζει ζωές ανθρώπων. Ο καθένας μας με τον τρόπο του θρηνεί για όλους εκείνους που δεν τα κατάφεραν μα όπως είναι λογικό ο πραγματικά αβάσταχτος πόνος ανήκει στις οικογένειες των θυμάτων και μόνο σε αυτές χωρίς να μπορεί να συγκριθεί με κανενός άλλου.
Καλώς ή κακώς ενστικτωδώς η ταύτιση των ανθρώπων μεγαλώνει έστω και στο ελάχιστο όταν γνωρίζουν ή νιώθουν πως γνωρίζουν με κάποιον τρόπο ένα πρόσωπο. Ανεξάρτητα από τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό, τελικά ισχύει χωρίς να δηλώνει υποτίμηση απέναντι σε κανενός άλλου τη ζωή. Μεταξύ των τραγικών θυμάτων αυτής της κυριολεκτικής κόλασης, λοιπόν, ήταν κι ένα πιο οικείο μας πρόσωπο -ιδιαίτερα στους καλλιτεχνικούς κύκλους της χώρας- το οποίο έφυγε κι αυτό από κοντά μας. Ο λόγος για τη γλυκύτατη ηθοποιό, σκηνοθέτη και συγγραφέα Χρύσα Σπηλιώτη στην οποία λίγες ώρες πριν είπαν το τελευταίο τους αντίο οι δικοί της άνθρωποι όπως και στον σύζυγό της Δημήτρη Τουρναβίτη.
Η πολυτάλαντη Χρύσα Σπηλιώτη γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά έζησε και κάποια χρόνια στην Εύβοια ως παιδί. Ήταν απόφοιτη του Εθνικού θεάτρου κι είχε παρακολουθήσει μαθήματα αυτοσχεδιασμού στη Γαλλία. Εργάστηκε ως ηθοποιός για πολλά χρόνια κι υπήρξε βασικό στέλεχος του Ανοιχτού Θεάτρου του Γιώργου Μιχαηλίδη όπως και του Θεάτρου της Άνοιξης. Οι περισσότεροι τη γνωρίσαμε μέσα από τη σειρά “Το Καρέ της Ντάμας” το 1997. Από τότε έχει πάρει μέρος σε αρκετές τηλεοπτικές σειρές, σε κινηματογραφικές ταινίες και σε θεατρικές παραστάσεις όπου συνεργάστηκε με γνωστούς σκηνοθέτες. Κάποιοι από αυτούς ήταν οι Μ. Βολανάκης και Γ. Σεβαστίκογλου. Έχει σκηνοθετήσει κάποιες παραστάσεις κι η ίδια, κυρίως κείμενα δικά της. Συνεργάστηκε επίσης με διάφορα θέατρα όπως το Θέατρο του Νότου, το Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας, το Εθνικό Θέατρο κι η Ελεύθερη Σκηνή.
Ως παιδαγωγός δίδαξε υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Διομήδη Φωτιάδη όπως και θεατρικό παιχνίδι σε νηπιαγωγεία και δημοτικά της Αττικής. Υπήρξε επίσης παρουσιάστρια επί τρία χρόνια του τηλεοπτικού νηπιαγωγείου της ΕΡΤ “Γύρω-γύρω όλοι” του οποίου έγραφε τα κείμενα όπως και της παιδικής σειράς “Φώτα Παρακαλώ” την οποία παρουσίαζε στην ΕΡΤ με τη βοήθεια της Αννέτας Παπαθανασίου και της Ολυμπίας Μπασκλαβάνη. Ήταν μέλος του Δ.Σ του ΚΘΒΕ -ως εκπρόσωπος της Εταιρείας Ελλήνων θεατρικών Συγγραφέων- όπως και γραμματέας του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου.
Από το 1997 στράφηκε κατά κύριο λόγο στη συγγραφή θεατρικών κειμένων πολλά από τα οποία έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα: “Ποιος ανακάλυψε την Αμερική;” -το οποίο μεταφράστηκε σε έξι γλώσσες και εμπεριέχεται στα Πολωνικά στην επίτομη ανθολογία ελληνικών κειμένων “Z Parnasu I Olympu”, “Σκωτσέζικο Ντους”, “Αγκά-σφι και φι”, “Με διαφορά στήθους”, “Φωτιά και νερό” -το οποίο έχει μεταφραστεί και παιχτεί στα αγγλικά- “Ποιος κοιμάται απόψε;”, “To μάτι της Τίγρης”.
Το κύκνειο άσμα της ήταν η παράσταση “Ο γιος μου Νικόλαος Μάντζαρος” σε σκηνοθεσία Αυγουστίνου Ρεμούνδου και κείμενο της ίδιας. Ενσάρκωνε τη μητέρα του συνθέτη του εθνικού μας ύμνου Ρεγγίνα Μάντζαρου κι η ερμηνεία της ήταν συγκινητική.
Αυτά ήταν λίγα βιογραφικά στοιχεία για τη Χρύσα, όσα μπορούμε εύκολα όλοι να γνωρίσουμε για εκείνη κάνοντας την ελάχιστη έρευνα. Η ζωή ενός ανθρώπου όμως είναι αυτά κι άπειρα περισσότερα πράγματα. Είναι γεμάτη συναίσθημα και στιγμές. Είναι γεμάτη ανθρώπους και μάχες. Νίκες, ήττες, μαθήματα, δημιουργία. Μόνο η ίδια, λοιπόν, θα μπορούσε να μας μιλήσει για όλα αυτά κι έτσι δε θα τολμήσω να προσθέσω πολλά περισσότερα από φόβο μήπως υποτιμήσω μια ολόκληρη ζωή.
Το μόνο που θα ήθελα να αναφέρω κι ας πρόκειται ίσως να πέσω στην παγίδα του συναισθηματικού “κανιβαλισμού” με βάση τη συναισθηματική φόρτιση των ημερών είναι ο τρόπος με τον οποίο μάθαμε όλοι πως “έφυγε”. Δεν εκβιάζω συναίσθημα ούτε ισχυρίζομαι πως είμαι σίγουρη για το τι ισχύει και τι όχι. Ας μου επιτραπεί όμως από προσωπική ανάγκη να αναφέρω ότι μία κίνηση πραγματικής κι απόλυτης αγάπης η οποία με συγκλόνισε μαζί με όλα τα υπόλοιπα ήταν κι αυτό που διάβασα. Πως θα μπορούσε να είχε μάλλον σωθεί αλλά γύρισε για να βρει τον σύντροφό της. Στέκομαι και σε αυτό μιας και δεν είναι δεδομένη η πραγματική αγάπη. Μα κάποιες τέτοιες απερίγραπτα μεγαλειώδεις κινήσεις είναι που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι εν τέλει υπάρχει έστω κι αν είναι πολύ πιο σπάνια απ' όσο νομίζουμε.
Την περασμένη Παρασκευή το θέατρο της Επιδαύρου διαβάσαμε κι είδαμε σε σχετικό βίντεο όσοι δεν ήμασταν εκεί πως σείστηκε από το παρατεταμένο χειροκρότημα του κοινού μετά το πέρας της παράστασης “Θεσμοφοριάζουσες” όταν ο διευθυντής του φεστιβάλ Αθηνών κι Επιδαύρου Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος μίλησε για τη Χρύσα λέγοντας: “Ανάμεσα σε όλους αυτούς τους καμένους ανθρώπους είναι και μία φίλη, συνάδελφος. Μια πολύ ευαίσθητη γυναίκα. Μια ψυχούλα, η Χρύσα Σπηλιώτη. Η παράσταση είναι αφιερωμένη σε όλους αυτούς τους ανθρώπους, τους συγγενείς τους…”. Αφιερωμένες στη μνήμη της είναι κι οι δύο παραστάσεις “Ορέστης” του ΚΘΒΕ που θα δοθούν στο αρχαίο θέατρο την Παρασκευή και το Σάββατο. Για τη Χρύσα μίλησαν επίσης με συγκινητικά λόγια τόσο ο πρόεδρος του Δ.Σ του ΚΘΒΕ Άρης Στυλιανού όσο κι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Γιάννης Αναστασάκης.
Φαίνεται πως όσοι γνώριζαν τη Χρύσα Σπηλιώτη προσωπικά επιβεβαιώνουν την εντύπωση κι όσων δεν είχαμε ποτέ την τύχη να τη συναντήσουμε σε προσωπικό επίπεδο αφού η ευγένειά της αποτυπωνόταν τόσο στο γλυκύτατο βλέμμα της όσο και στο χαμόγελό της.
Άνθρωπος πολυπράγμων και μάλλον αρκετά συναισθηματική αλλά κι ανήσυχο πνεύμα δε σταμάτησε ποτέ να προσπαθεί να γνωρίσει τον εαυτό της ο οποίος -όπως είχε πει σε συνέντευξή της στο bovary.gr- δεν είχε πια καμία σχέση με αυτό που ήταν 20 χρόνια πριν. Οι αλλαγές στη ζωή της παρ' όλα αυτά έγιναν μέρα με τη μέρα κι όχι σε μια στιγμή. Στην ίδια συνέντευξη είχε αναφέρει πως ύστερα από μια μεγάλη κρίση που πέρασε κάποια χρόνια πριν αποφάσισε να κάνει “στροφή” 180 μοιρών εκτιμώντας την κάθε στιγμή κι ό,τι ήταν πραγματικά ουσιαστικό για εκείνη. Αν και προτιμούσε τον εαυτό της όταν ένιωθε ανοιχτός, φωτεινός και καλός έμαθε να τον αγαπάει ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές του, να τον φροντίζει και να τον προστατεύει δίχως να τον εκθέτει όταν δε χρειάζεται.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να παραθέσω ένα κομμάτι της συνέντευξης αυτούσιο μιας και θεωρώ πως τα λόγια της θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο ταύτισης για πολλούς από εμάς αγγίζοντας όσα αρνούμαστε να παραδεχτούμε:
“Το πιο μεγάλο εμπόδιο είτε στη δουλειά μου είτε στην ίδια τη ζωή ήταν πάντα ο εαυτός μου. Δυστυχώς το συνειδητοποίησα μετά από πολλά χρόνια. Αλλά δεν πειράζει ποτέ δεν είναι αργά. Κάποτε νόμιζα πως μου έφταιγαν οι άλλοι. Αλλά όλα χρειάζεται να μας συμβούν μέχρι να συνειδητοποιήσουμε κάποια πράγματα και να αρχίσουμε να απελευθερωνόμαστε από τους δυνάστες που συνήθως κατοικοεδρεύουν μέσα μας. Όταν το συνειδητοποίησα τα πράγματα άρχισαν να καλυτερεύουν για μένα.”
Δεν είχε μετανιώσει για τίποτε η Χρύσα.
Αυτή τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές θα ήθελα πολύ να μπορούσα να μιλήσω μαζί της εγώ η ίδια. Μαζί της όπως και με όλους τους ανθρώπους που χάθηκαν. Να μη χρειαζόταν να κάνω αυτό το αφιέρωμα στη μνήμη της αλλά προς τιμήν της ίδιας, της δουλειάς της και των επόμενων δημιουργικών στιγμών που θα έρχονταν.
Μακάρι να μη χρειαστεί ποτέ ξανά εμείς οι άνθρωποι να μετανιώσουμε για οποιαδήποτε έστω και παραμικρή ευθύνη θα μπορούσαμε να έχουμε σε μια καταστροφή όπως αυτή. Μακάρι να μην ξαναχρειαστεί ποτέ να αφιερώσουμε τόσο μαζικά τόσο χρόνο, τόσες λέξεις, τόση προσοχή στους ανθρώπους γύρω μας μόνο κατόπιν εορτής. Ας αφιερώνουμε ο ένας στον άλλον στιγμές κι αναγνώριση όσο ακόμη είμαστε εδώ. Ζωντανοί.
Στη μνήμη της Χρύσας κι όλων εκείνων που δεν είναι πια μαζί μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου