Νικολένα Καλαϊτζάκη | Για μένα η Τέχνη πρέπει να είναι "ζωντανή" υπό όποια περίσταση

Νικολένα καλωσόρισες στο Pauseartmag, μας ξέρεις και σε ξέρουμε άλλωστε, έχουμε συνεργαστεί στο παρεθόν,  θα ήθελα να σου κάνω μερικές σύντομες ερωτήσεις, για να συστήσουμε στον κόσμο τη δουλειά σου, αλλά και για να μιλήσουμε για την τέχνη, τους καλλιτέχνες, την αγάπη για την τέχνη και τη θέληση για το ανατρεπτικό και το ποιοτικό, θέματα ελπιδοφόρα, νομίζω, εκ προιμίου. 

Εσύ σε τι κάνεις pause;

Καλησπέρα αγαπητή Ραφαέλλα και σε ευχαριστώ θερμά που θέλησες να μάθεις περισσότερα πράγματα για μένα! Λοιπόν, σε τι κάνω pause; Μα φυσικά στους τοξικούς ανθρώπους! Σε λίγες μέρες κλείνω τα 30 κι έχω δει αρκετά, τόσα που με δίδαξαν πως οι αρνητικοί άνθρωποι, οι γκρινιάρηδες, οι ζηλιάρηδες και οι μίζεροι (αυτά συνήθως πάνε μαζί) είναι μεγάλος μπελάς! Πλέον, προσπαθώ να τους αναγνωρίζω και να τους αποφεύγω. Όχι βέβαια πως πάντοτε ξεγλιστράω! Αλλά αισθάνομαι πως βρίσκομαι σε καλό δρόμο!

Είναι μια εποχή δύσκολη για  τους ανθρώπους της τέχνης, ζούμε στην Ελλάδα την κρίσης, είσαι ιστορικός και κριτικός τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων. Τελευταία έχεις εισέλθει πολύ δυναμικά στο χώρο. Πώς ξεκίνησες και πως συνεχίζεις; 

Δραστηριοποιούμαι επαγγελματικά στον χώρο της Τέχνης από τα 23 μου. Γεννήθηκα όμως μέσα στον κόσμο της, μιας που η μητέρα μου είναι εικαστικός και ο πατέρας μου συλλέκτης. Είναι γεγονός, κυκλοφορεί η φήμη πως τα πράγματα είναι δύσκολα, και εδώ και παντού. Προσωπικά, επιλέγω να μην εστιάζω στο αρνητικό των πραγμάτων, επομένως η πραγματικότητα μου είναι αισιόδοξη, δημιουργική και υπερπαραγωγική. Μέλημα μου είναι να κάνω ποιοτικές δουλειές, εικαστικές εκθέσεις ενδιαφέρουσες και πρωτότυπες, σε συνεργασία με εξαίρετους σύγχρονους καλλιτέχνες, αναγνωρισμένους αλλά και νεότερους, σε μουσεία ή γκαλερί της χώρας (θα το δω κάποια στιγμή και για εξωτερικό!). Είναι αλήθεια πως εργάζομαι καθημερινά για την Τέχνη  και να σημειώσω πως είμαι αυτοδημιούργητη. Συνεχίζω τις σπουδές μου, παράλληλα με τις δουλειές μου και του χρόνου θα ξεκινήσω με το καλό το διδακτορικό μου επάνω στη Δημοσιογραφία και την Τέχνη.

 Η έκθεση Bonnie & Clyde είναι το project που τρέχει αυτή τη στιγμή στη  Σαντορίνη; Πρόκειται για ένα θέμα ομολογουμένως ιδιαίτερο, ποιά είναι τα συστατικά της μέρη; Τι είναι αυτό που θες εσύ ως επιμελήτρια να επικοινωνείται μέσω μιας έκθεσης;

Η έκθεση "Bonnie & Clyde" είναι στην πραγματικότητα αφιερωμένη σε ένα ιδιαίτερα αγαπημένο μου πρόσωπο, του οποίου το όνομα δεν μπορώ να αποκαλύψω. Όταν μου έγινε η πρόταση να οργανώσω μια έκθεση στη Σαντορίνη, ο Έρωτας ήταν η πρώτη σκέψη που μου ήρθε στο μυαλό, καθώς όλοι γνωρίζουμε πως το νησί είναι τίγκα στα ερωτευμένα ζευγαράκια που κοιτούν αγκαλιασμένα το ηλιοβασίλεμα. Κι επειδή ο Έρωτας, το δεύτερο πιο πολύτιμο συστατικό της ζωής μαζί με την Τέχνη, είναι ωραίο να είναι ακραίος και παντοτινός, σκέφτηκα τους Bonnie & Clyde. Δεν επικροτώ σε καμία περίπτωση τα εγκλήματα τους, αλλά με σαγηνεύει αυτό το δέσιμο που είχαν, τόσο στη ζωή όσο και στον θάνατο. 167 σφαίρες, μέσα στο κλεμμένο τους Ford αυτοκίνητο, και τα νεανικά τους σώματα ενωμένα, να πέφτουν μαζί. Η Bonnie κι ο Clyde τελικά, λάτρεις της ποίησης, της λογοτεχνίας και των τεχνών, πέρασαν στην αιωνιότητα, με την ιστορία τους να περνά σε ποιήματα, λογοτεχνήματα κι ένα σωρό εκδοχές στον κινηματογράφο. Η ομάδα των επιλεγμένων καλλιτεχνών εδώ, στην έκθεση μας, έφτιαξαν έργα εμπνευσμένα από την ιστορία τους, από την περιπετειώδη τους ζωή μέχρι και τον θάνατο τους. 

Αναφορικά με το τελευταίο ερώτημα, και αυτή όπως και όλες οι εκθέσεις που επιμελούμαι, έχει φτιαχτεί με έμπνευση, προσεκτικό σχεδιασμό και συντονισμό, αφοσίωση, επιμονή, χρόνο, κόπο και αγάπη, και σε στενή επαφή με τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν στο εκάστοτε project. Στόχος είναι να δείξουμε στο κοινό ποιοτικά και σύγχρονα πράγματα. Πρόκληση για μένα είναι το να φέρω το κοινό πιο κοντά στην Τέχνη. Ακόμα κι εκείνο το κοινό που ακούει Τέχνη και τρέχει επειδή δεν έτυχε να συναντηθεί ποτέ ουσιαστικά μαζί της, ή την θεωρεί ακόμα προνόμιο των πλουσίων ή των διανοούμενων. Ή που ακούγοντας τη λέξη "ζωγράφος" του έρχεται στο μυαλό ένας τρελός τύπος με μπερέ και πινέλο και τη λέξη "ιστορικός τέχνης" την συνδυάζει με μια αυστηρή φιγούρα, υπεροπτική, σνομπ και κυριλέ!

 Με ποιους καλλιτέχνες επιλέγεις να συνεργάζεσαι; Υπάρχει για σένα μια ιδιαίτερη σχέση με τους ανθρώπους αλλά και το χώρο, η οποία θα κατευθύνει την πορεία αλλά και το απότοκο της εκάστοτε συνεργασίας;

Υπάρχουν σαφώς κάποια κριτήρια με βάση τα οποία επιλέγω τους καλλιτέχνες που θα συμμετάσχουν στο εκάστοτε project. Έμφαση δίνω στις σπουδές, τις διακρίσεις, στην έντονη δραστηριοποίηση τους στον χώρο της Τέχνης, καθώς και στην δυναμική και την πρωτοτυπία της εικαστικής τους γραφής. Απολαμβάνω να συνεργάζομαι τόσο με καταξιωμένους καλλιτέχνες, όσο και με νέους ταλαντούχους φοιτητές της ΑΣΚΤ και συναφών σχολών, στους οποίους διακρίνω αυτό το "κάτι". Μου αρέσουν οι καλλιτέχνες, οι άνθρωποι γενικότερα που έχουν ευγένεια, πάθος, φαντασία και πολλές θετικές ποιότητες. Δεν μ' αρέσουν οι αγενείς, οι ξερόλες, οι κακοπροαίρετοι και οι ψωνισμένοι. Μ' αρέσουν οι φιλόδοξοι που ό.τι πετυχαίνουν να κερδίζουν, συνιστά καρπό της ηθικής στάσης τους και του προσωπικού τους μόχθου. Τις θεματικές των εκθέσεων καθώς και τους καλλιτέχνες που θα τις πλαισιώσουν, αλλά και τους χώρους στους οποίους θα παρουσιαστεί μια έκθεση, όλα αυτά, τα φτιάχνω, τα αποφασίζω και τα συντονίζω μόνη μου. Αυτό σημαίνει "επιμελητής". Και πολλά άλλα! 

 Καλοκαίρι – Ελλάδα – Θάλασσα, επηρεάζει αυτό το τρίπτυχο την αλληλεπίδραση καλλιτεχνών- κοινού αλλά και της συμμετοχικότητας του κοινού στις εκθέσεις, είναι το ελληνικό καλοκαίρι το κατάλληλο επιστέγασμα για την προβολή την τέχνης και της καλλιτεχνικής επικοινωνίας;

Δεν ξέρω να σου απαντήσω. Για μένα η Τέχνη πρέπει να είναι "ζωντανή" υπό όποια περίσταση. Ο Αύγουστος βέβαια, είναι νεκρός μήνας για τις γκαλερί, με εξαίρεση στα νησιά μας. Γενικότερα θεωρώ πως στην Ελλάδα παρότι υπάρχει θαυμασμός απέναντι στους καλλιτέχνες, η επισκεψιμότητα σε χώρους Τέχνης είναι περιορισμένη. Δεν είναι στην κουλτούρα του μέσου Έλληνα να επισκέπτεται μια γκαλερί ή να αγοράζει έργα. Νιώθω πως το φιλότεχνο κοινό είναι ειδικό κοινό. Και αυτό, κάποια στιγμή, ευελπιστώ να αλλάξει.

 Θα μας δώσεις μια περιγραφή του #5Buildings_ArtProject;

Αυτή την περίοδο επιμελούμαι, πέραν της έκθεσης στη Σαντορίνη, το project δημόσιας τέχνης με τίτλο #5Buildings_ArtProject στα πλαίσια του φεστιβάλ "Δρόμοι Πολιτισμού Αργολίδας" της Περιφέρειας Ενότητας Αργολίδας. Το #5Buildings_ArtProject, δημιούργημα 5 σύγχρονων εικαστικών καλλιτεχνών: της Μάγδας Μάρα, του Νίκου Μαρίνη, της Ειρήνης Μώρου, του Δημήτρη Παπαχρήστου και της Βασιλικής Σαγκιώτη, φιλοδοξεί να δώσει σε επιλεγμένα, ιστορικής σημασίας, κτήρια της παλιάς πόλης του Ναυπλίου, μια νέα νοηματοδότηση. Οι καλλιτέχνες, έχοντας εμπνευσθεί από τα ίδια τα κτήρια καθώς και από τον περιβάλλοντα χώρο που τα πλαισιώνει, ντύνουν τις προσόψεις τους με μεγάλου μεγέθους μουσαμάδες/εικαστικά έργα που η θεματολογία και η τεχνική απόδοση τους ακολουθεί την ξεχωριστή, προσωπική εικαστική προσέγγιση του κάθε δημιουργού.

Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζεις στο χώρο, αν υπάρχουν τέτοιες, και τι φιλοδοξείς να ξεπεράσεις και να επιτύχεις εσύ με τη δουλειά σου;

Όπως έχω αναφέρει παραπάνω, η αγάπη και η εργασιομανία για τη δουλειά μου, η έμφυτη αισιοδοξία μου, μου δίνουν τη δύναμη να ξεπερνάω τις όποιες δυσκολίες. Φυσικά, δύναμη μου δίνουν και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες που με εμπιστεύονται και με ενθαρρύνουν και πραγματικά τους ευχαριστώ πολύ. Για μένα οι καλλιτέχνες, όπως λέω, "είναι η μαμά μου". Μεγαλωμένη με μητέρα εικαστικό, νιώθω πως τους αγαπώ με όλες τις ευαισθησίες και συχνά ιδιοτροπίες τους. Είναι σαν να είμαστε βγαλμένοι από την ίδια μήτρα. Ακόμα δύναμη μου δίνει το κοινό που επισκέπτεται τις εκθέσεις μου ή που λέει έναν καλό, ενθαρρυντικό λόγο, είτε έρχεται, είτε εκφράζεται με ένα like ή σχόλιο, μέσω των social media. Τώρα, αναφορικά με τις δυσκολίες του χώρου...Έχω γνωρίσει απατεώνες, όσο και σωστούς ανθρώπους. Έχω βοηθήσει άτομα που επέδειξαν αχαριστία, αλλά και ανθρώπους που φέρθηκαν τίμια. Ο χώρος στην πραγματικότητα είναι μικρός και ιδιαίτερα ανταγωνιστικός. Φτάνουν στ'αυτιά μου τα πάντα, αλλά προτιμώ να κρατάω το στόμα μου κλειστό. Γελάω κάπου κάπου με κακοπροαίρετα σχόλια ή αναληθή, ή σεξιστικά. Το μόνο που έχω σαν πυξίδα είναι να κοιτάω τον δρόμο μου και να ασκώ το έργο μου με αφοσίωση, πνευματικότητα και τιμιότητα απέναντι στην Τέχνη και τους καλλιτέχνες που με στηρίζουν. Όλοι βρισκόμαστε υπό συνεχή εξέλιξη και το νόημα είναι να φτάνουμε στο ύψιστο των δυνατοτήτων μας, με τα όνειρα μας να πατούν σε υγιή φιλοδοξία. 

 Με ποια τραγούδια θα έντυνες τις εκθέσεις πάνω στις οποίες εργάζεσαι αυτή την εποχή;

Αυτή την εποχή προετοιμάζω τρεις ομαδικές εκθέσεις μέχρι και τον Δεκέμβρη του 2018. Τον Σεπτέμβρη θα εγκαινιαστεί η έκθεση "Μέσα στα Μάτια Σου - Προσεγγίζοντας την Τυφλότητα" στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών Τσιχριτζή. Οκτώβρη με Νοέμβρη, έρχεται η έκθεση "Purpur Attack!" στη γκαλερί PurPur στη Λαμία, ενώ ακολουθούν τον Δεκέμβρη οι "ΜΑΓΙΣΣΕΣ" στο Trii Art Hub στο Κουκάκι στην Αθήνα. Παρότι τα δύο αγαπημένα μου είδη μουσικής είναι το χιπ χοπ και το ρεμπέτικο, την πρώτη, θα την έντυνα με το τραγούδι All Is Full of Love της Björk, την δεύτερη με το Can't Help Falling in Love του Elvis Presley και τις "ΜΑΓΙΣΣΕΣ" με το Moonlight Sonata του Beethoven!

Νικολένα σε ευχαριστούμε πολύ, εύχομαι να καταφέρεις να δημιουργείς σε ένα κόσμο τέχνης όσο πιο παρόμοιο γίνεται με αυτόν που έχεις σκεφτεί και να καταφέρεις να ανταποκριθείς σε κάθε πρόκληση.

*Στο Pause αγαπάμε να γνωρίζουμε δροσερούς ανθρώπου της τέχνης. Η Νικολένα Καλαϊτζάκη είναι ιστορικός- κριτικός τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων.

                                           

Ραφαέλλα Μανέλη