Επί της επετείου του θανάτου του...
Είμαι φανατικός ακροατής του Μάνου Χατζιδάκι.
Μέσα στην ψυχή μου ολογυρνά και αέρινα ξεδιπλώνεται κάθε συγχορδία που μες απ' τα χέρια, το μυαλό, τα ατέλειωτα τσιγάρα πάνω από τις παρτιτούρες του γεννήθηκε. Από την «Οδό Ονείρων» ως τον «Μεγάλο Ερωτικό» και από τα κινηματογραφικά του έργα ( που τόσο τα υποτιμούσε ) ως τον «Οδοιπόρο, το μεθυσμένο κορίτσι και τον Αλκιβιάδη». Γνωστά ή άγνωστα, αγαπημένα ή όχι και τόσο, τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι θίγουν κάθε έκφανση ενός νου. Από τα αισθαντικά ΤΟΥ μέρη ως και την πολιτικοποιημένη χροιά και από την εσώτερη έκφραση ως και την κραυγή.
Μα περισσότερο απ' όλα ένα τραγούδι του μού προξενεί τη μεγαλύτερη συγκίνηση και αν μπορώ να το πω με σιγουριά, είναι και το αγαπημένο μου τραγούδι του.
«Ήρθε βοριάς, ήρθε νοτιάς»
Όπως μας αφηγείται και ο ίδιος, στο ένθετο του δίσκου του « ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ 2000 Μ.Χ.», το τραγούδι αυτό κρύβει μία ιστορία σαν παραμύθι, αντάξια της μελωδίας του. Γράφτηκε μες στα χρόνια της Κατοχής και πρωτακούστηκε στην ταινία «Δύο Κόσμοι», του 1949, όπου και το τραγούδησε η Ίντα Χριστινάκη που πρωταγωνιστούσε.
«Στη διάρκεια της κατοχής ακούγαμε ένα τραγούδι, που ιδιαίτερα εμένα, με είχε συγκλονίσει. Την “Λιλή Μαρλέν”. Ένα κορίτσι που κάθε βράδυ πήγαινε στους στρατώνες και όλοι τη φώναζαν με τ’ όνομά της, ώσπου ένα βράδυ, βγαίνοντας έξοδο οι στρατιώτες δεν την βρίσκουν. Η “Λιλή Μαρλέν” είχε πεθάνει. Και οι στρατιώτες, λυπημένοι, τραγουδούσαν το τραγούδι της, γνωρίζοντας πως δεν θα την ξαναδούν ποτέ.
Τόσο μου ταίριαζε αυτό το τραγούδι, που έμαθα να το παίζω στο πιάνο σαν να διηγούμαι την ιστορία του κοριτσιού. Και όλοι ήθελαν να ακούσουν το τραγούδι από εμένα παιγμένο στο πιάνο. Τόσο οι δάσκαλοί μου όσο και οι φίλοι μου.
Μαζί με ένα φίλο μου -δεκαεξάχρονο εκείνο τον καιρό- τον Γιάγκο Αραβαντινό, μαγεμένοι από τη φωνή της κοπέλας που το τραγουδούσε, της Λάλε Άντερσεν, αποφασίζουμε να γράψουμε γι’ αυτήν ένα τραγούδι μεσογειακό -απάντηση στη βόρεια Λιλή Μαρλέν- που θα της το δίναμε να το τραγουδήσει, όταν θα τελείωνε ο πόλεμος. Και γράψαμε το “Ήρθε βοριάς ήρθε νοτιάς”. Ο πόλεμος τελείωσε. Ξεχάσαμε την “Λιλή Μαρλέν” και την Λάλε Άντερσεν.
Το ’61, που όλος ο κόσμος τραγουδούσε “Τα παιδιά του Πειραιά”, η Φραγκφούρτη με καλεί επίσημα, για να μου δώσει ο δήμαρχος το κλειδί της πόλης. Φτάνω στις επτά το βράδυ, χειμώνα, μ’ ένα τετρακινητήριο αεροπλάνο. Με περίμεναν τρεις χιλιάδες κόσμος, μια μεγάλη ορχήστρα που έπαιζε το τραγούδι μου και όλοι οι ραδιοφωνικοί σταθμοί της Ευρώπης. Από την ώρα που κατέβηκα απ’ τ’ αεροπλάνο, βρισκόταν συνέχεια πλάι μου μια κυρία με άσπρη και γκρίζα γούνα, που χαμογελούσε και της μιλούσαν όλοι με σεβασμό. Σε μια στιγμή ακούω να την ρωτάει ένας ρεπόρτερ ραδιοφωνικού σταθμού: Και σεις, κυρία Άντερσεν, μετά την “Λιλή Μαρλέν”, η πιο μεγάλη σας επιτυχία είναι το “Ένα καράβι έρχεται;” (έτσι έλεγαν τα “Παιδιά του Πειραιά” στην Γερμανία). Και ένας άλλος συμπληρώνει την ερώτηση: Κυρία Άντερσεν το “Ένα καράβι έρχεται” ήταν η θριαμβευτική σας επιστροφή στο τραγούδι; Διακόπτω τη συζήτηση και την ρωτάω μπρος στα μικρόφωνα των ραδιοφωνικών σταθμών αν είναι η Λάλε Άντερσεν. Μα φυσικά είμαι, μου απάντησε γλυκά. Και τότε αρχίζω και διηγούμαι όλη την ιστορία μου από την κατοχή. Γίναμε φίλοι και μου ζήτησε να τραγουδήσει το τραγούδι αυτό. Της το έδωσα και πήρε ένα δεύτερο χρυσό δίσκο».
Αυτή είναι η πανέμορφη ιστορία ενός από τα πρώτα τραγούδια του μεγάλου συνθέτη. Ένα πρελούδιο των επερχόμενων μοναδικών τραγουδιών του, με τη γλυκύτητα της νιότης, την αγχίνοια της ιδιοφυίας και τον Έρωτα. Τον Έρωτα που ύμνησε, ενσάρκωσε, διέδωσε και χρωμάτισε. Θα το συναντήσουμε δισκογραφικά στη «Ρωμαϊκή Αγορά» σε εκτέλεση Ηλία Λιούγκου και Μάνου Χατζιδάκι καθώς και στο «ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ 2000 Μ.Χ.» σε δική του εκτέλεση. Τραγουδισμένη με τον ιδιαίτερο τρόπο του, τον ίδιο τρόπο τον οποίο ζητούσε από τους καλλιτέχνες να τραγουδήσουν τα κομμάτια του.
«Ήρθε βοριάς ήρθε νοτιάς»
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Στίχοι: Γιάγκος Αραβαντινός
Αγάπη μου, σε γύρευα σ’ αυγή και σε φεγγάρι
και στα ψηλά τα σύννεφα σε γύρευα τυφλός
μα ήρθε ο καιρός, ήρθε η βροχή κι η δροσερή σου χάρη
αγάπη μου, σε γύρεψα γιατί ήσουν ουρανός.
Κι αν ο Θεός που σ’ έπλασε με μιαν ευχή μεγάλη
να ’χεις αστέρι στα μαλλιά και μια χρυσή καρδιά
στ’ αλώνια ευθύς υψώθηκε το χρυσαφένιο στάρι
κι η αγάπη μου μ’ αγάπησε γιατί ήμουν ουρανός.
Αγάπη μου, πώς σ’ έχασα, πώς η καρδιά μου εστάθη
και τα πουλιά σ’ αρπάξανε μες στην πολλή βροχή
ήρθε νοτιάς, ήρθε βοριάς το κύμα να σε πάρει
αγάπη μου, που μού ’φυγες γιατί ήσουν ουρανός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου