Ο Κωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια στις 29 Απριλίου του 1863 και πέθανε στον ίδιο τόπο και την ίδια μέρα το 1933. Για κάποιους υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς και γι' άλλους ο εθνικός μας ποιητής κι ας μην είχε γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ελλάδα. Όπως έλεγε κι εκείνος άλλωστε: “ Έλληνας είναι εκείνος που μετέχει στην ελληνική γλώσσα και παιδεία”.
Δεν θα σταθούμε τόσο στο οικογενειακό περιβάλλον, τις σπουδές, που έμεινε, που έζησε, που ταξίδεψε διότι αυτές είναι πληροφορίες που μπορούμε να τις διαβάσουμε παντού κι εύκολα. Το δύσκολο με τον Καβάφη είναι να διαβάσουμε πίσω από αυτό που εννοεί, πίσω από τον συμβολισμό που νομίζουμε ότι έχουμε ξεσκεπάσει, αλλά δεν το έχουμε καταφέρει και να καταλάβουμε ότι ήταν ένας χαρακτήρας που εν τέλει έγραφε για τον εαυτό του ιδιωτικά χωρίς να θέλει να εκδόσει τα περισσότερα ποιήματα του (βλ. Κρυμμένα, Ατελή και κάποια Αποκηρυγμένα). Ήταν ένας ανήσυχος δημιουργός χωρίς αυτό να είχε σχέση εξ ολοκλήρου με τον σεξουαλικό του προσαναλοτισμό. Απλά ήταν πολύ μπροστά για την εποχή του κι αυτό δεν άρεσε στους περισσότερους ακόμη και με το πέρασμα των δεκαετιών όσο έβλεπαν ότι η “μπογιά” των στίχων του είναι γραμμένη ανεξίτηλα και χρυσά.
Τα ποιήματα του έχουν μεταφραστεί σε Γαλλικά, Αγγλικά, Γερμανικά, φιλόλογοι ακόμη και σήμερα δε σταματούν να τον μελετούν ερευνητικά, οργανώνονται ιστοσελίδες με όλα του τα ποιήματα, διάφορες ψηφίδες και γίνονται συνεχώς επανεκδόσεις του συλλογικού του έργου. Η γραφή του περνά από πολλές φάσεις, ύφη και είδη και δε μπορεί να μην τον επηρεάζει φυσικά μέσα σ' αυτό η ψυχολογική του πτώση λόγω της ομοφυλοφιλίας -εκείνη την εποχή άλλωστε τα πράγματα δεν ήταν απελευθερωμένα κι ας βρισκόταν στην κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια- . Ήταν μοντέρνος και παραδοσιακός κάτι που δεν έχει καταφέρει άλλος. Από τη μία είχε την καθαρεύουσα κι από την άλλη τη δημοτική. Πάντρευε μικρά ποιήματα με πολλά σημεία στίξης και την ομοιοκαταληξία με την πεζολογική γλώσσα της εποχής.
Όταν ένας ποιητής γράφει σημαίνει πως ανησυχεί για διάφορους λόγους. Ο Καβάφης μέσα σ' ένα ποίημα κατάφερνε να ταιριάξει αρμονικά όλες του τις προσωπικές, κοινωνικές και συγγραφικές του ανησυχίες παίζοντας ταυτόχρονα τον αναγνώστη με ιστορικούς ή μη συμβολισμούς για να του το κάνει πιο δύσκολο και να πετύχει το σκοπό του (όταν είχε σκοπό). Είναι από το είδος των ποιητών που για να “βγάλεις άκρη” θα πρέπει να πας και να αποκωδικοποιήσεις τους συμβολισμούς του στα ψιλά γράμματα της ιστορίας (βλ. “Οροφέρνης”, “Μάχη της Μαγνησίας”, “ο βασιλεύς Δημήτριος”) ή στα ψιλά γράμματα όλων εκείνων που είναι μπροστά στα μάτια ή στην άκρη του μυαλού μας κι αποφεύγουμε για διάφορους λόγους να παραδεχτούμε. Μιλάει για τον εαυτό του με μία λέξη πολλές φορές και πετυχαίνει να καθρεφτίσει εμάς, το έθνος του, πως είχε καταντήσει τότε, πως έχει καταντήσει σήμερα και πως τίποτα δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά.
Το ενδιαφέρον του ποιητή δε σταμάτησε στην ελληνική ιστορία, αλλά προχώρησε και σε μεταφράσεις-κριτικές ξένων έργων, όπως με ένα κείμενο του Μπωντλαίρ, που άλλωστε δεν είναι κρυμμένη η διακειμενικότητα του με τον Γάλλο συμβολιστή. Ήταν από τους ανθρώπους που διάβαζε πολύ κι άφηνε τον εαυτό του να δέχεται όλα τα ερεθίσματα από τα "μαθήματα" που έπαιρνε. Δεν ήταν μόνο ποιητής αλλά έχει γράψει και πεζό (βλ. "Εις το φως της ημέρας”) με εξίσου μεγάλη επιτυχία.
Κάπως έτσι κάποιος μένει στην διαχρονία της λογοτεχνικής ιστορίας και κάποιοι μεταγενέστεροι που δε μπορούν να τον φτάσουν τον υποτιμούν όπως υποτιμούν και τον Καρυωτάκη, που παρόλο που φαινομενικά νομίζουμε ότι είναι εντελώς διαφορετικοί λογοτεχνικοί κόσμοι είναι πολύ πιο κοντά απ' ότι νομίζουμε με ίδιες πηγές κι επιδράσεις. Μπορούμε να διαβάσουμε όλα του τα ποιήματα στο: http://www.kavafis.gr/ κι αν θέλουμε ένα βιβλίο για τη βιβλιοθήκη προτείνεται:“Κ. Π. Καβάφης Ποιήματα (Τα) Δημοσιευμένα και Αδημοσίευτα”, Επιμελητής: Δημήτρης Δημηρούλης, Εκδόσεις: Gutenberg με ιστορικές παραπομπές και υποσημειώσεις κάτω από τα ποιήματα.
Θα μπορούσαμε να μιλάμε ώρες για εκείνον και να γράψουμε άρθρα πολλών παραγράφων για ένα μόλις ποίημα του, όμως ότι και να σας πει εκείνος που γράφει αυτή τη στιγμή αυτό το κείμενο η γοητεία κρύβεται στο τι θα εισπράξει ο καθένας όταν διαβάζει Κωνσταντίνο Καβάφη, γιατί δεν έχουμε όλοι την ίδια “Ιθάκη” ούτε περιμένουμε τους ίδιους “Βαρβάρους”. Κάθε μέρα δεν πρέπει να είναι “Δευτέρα Οδύσσεια” ούτε κάθε βράδυ “Επιτάφιος”. Τα “Νομίσματα” να τα βάλουμε στην τσέπη και να ακολουθούμε το “Σπίτι της ψυχής” μακριά από “Σύγχυσις”. Να ανοίξουμε “Τα παράθυρα” και να ρίξουμε ένα ένα τα “Τείχη”. Να κάνουμε πότε πότε και “Βήματα” “Επικίνδυνα” γιατί θέλει κόπο να φτάσεις “Στο πρώτο σκαλί” της επιτυχίας. “Όσο μπορείς” να αποφεύγεις την “Μονοτονία” και “Μία νύχτα” οι “Επιθυμίες” θα έρθουν στην “Πόλις” σου με “Ζωγραφισμένα” όνειρα. Μην ξεχνάς όμως κι “Επέστρεφε” “Εν εσπέρα” χωρίς “Εγκατάληψις” όσο “Μακρυά” κι αν πας στην “Φωτογραφία” της καρδιάς και του μυαλού σου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου