Είδαμε | Το Κιβώτιο του ΄Αρη Αλεξάνδρου | Studio Μαυρομιχάλη

Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά

Το Κιβώτιο, του ΄Αρη Αλεξάνδρου

Κάθε Παρασκευή, όπως και χτες, μιάμιση ώρα. Παρακολουθήσαμε με κομμένη ανάσα και κατάφορτοι συγκίνησης, την εξαιρετική παράσταση - μονόλογο, το Κιβώτιο, το έργο-σταθμός της Ελληνικής δραματουργίας, του ΄Αρη Αλεξάνδρου.

Το έργο τοποθετείται στην εποχή του Αντάρτικου και συγκεκριμένα στο έτος 1949. Αλλά αποδεικνύεται εξαιρετικά επίκαιρο για βασικές έννοιες της πλοκής όπως αυτές αναπτύσσονται στο έργο : Την ελευθερία, το καθήκον, την αγάπη για την πατρίδα, την υπακοή, την αφοσίωση στα ιδανικά, τον πόλεμο, την εξαφάνιση των προσωπικών συμφερόντων όταν στόχος είναι το κοινό καλό.Υπάρχει ακόμα κάτι που είναι παναθρώπινα δυσοίωνο και συμβαίνει στο έργο, συνέβη το 1949 και εξακουλουθεί έως σήμερα.και έχει χαρακτηριστεί ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της Νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Στην ιστοσελίδα του Κιβωτίου, διαβάζουμε : 

"Στα τέλη του Ελληνικού εμφυλίου πολέμου, μια ομάδα ανταρτών αναλαμβάνει μετά από σχετική εντολή του Γενικού Αρχηγείου να μεταφέρει, περνώντας μέσα από εχθρικό έδαφος, ένα κιβώτιο αγνώστου περιεχομένου, με παραλήπτες τη διοίκηση μιας ανταρτοκρατούμενης πόλης. Στη διάρκεια της αποστολής η ομάδα αρχίζει να χάνει τα μέλη της σταδιακά μέχρι που τελικά σώζεται ένας μόνο αντάρτης, ο οποίος τελικά κατορθώνει να παραδώσει το κιβώτιο. Όταν όμως φτάνει στον προορισμό του, διαπιστώνεται πως είναι άδειο και ο αντάρτης φυλακίζεται από τους άλλους συντρόφους του ως δολιοφθορέας."

Ο κύριος ήρωας του έργου και πρωταγωνιστής, ένας αντάρτης, απολογείται στο υπόγειο που κρατείται, γράφοντας την απολογία του με το υπόλειμμα ενός τριμμένου μολυβιού, γι΄αυτό που συνέβη : Την αποστολή και την αποτυχία της για την οποία κατηγορείται : Τη μεταφορά του Κιβωτίου από την πόλη Ν στην πόλη Κ και τα όσα συνέβησαν από την αρχή έως την κράτησή του.

΄Οπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του έργου, "σε μια συγκλονιστική προσπάθεια να αποδείξει την αθωότητά του, αρχίζει να συντάσσει αναφορές στον ανακριτή, όπου δεν διστάζει να εξηγεί και να ερμηνεύει, το νόημα της παράδοξης αποστολής τους. Ο συντάκτης των αναφορών δεν γνωρίζει τίποτα για την ταυτότητα του ανακριτή ούτε για τους δεσμώτες του, ούτε αν ο ανακριτής διαβάζει τα όσα του γράφει".

Η εκπληκτική ηθοποιία του Φώτη Μακρή σε καθηλώνει. Επί μιάμιση ώρα μόνος στη σκηνή, ξετυλίγει την ιστορία μέσα απ΄τα χείλια του, με μεταπτώσεις στη φωνή και στη διάθεση τέτοιες, που θαυμάσαμε την ερμηνευτική του κατάθεση. Μέσα απ΄την αφήγηση της ιστορίας υποδύεται κι άλλους ρόλους, συντρόφων ή ανωτέρων του και τους ζωντανεύει κι αυτούς με εκπληκτικά δραματική ακρίβεια μπρος στα έκπληκτά μας μάτια.

Το μυθιστόρημα, το μοναδικό του Άρη Αλεξάνδρου, έχει χαρακτηριστεί ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Το έργο ερμηνεύθηκε από αλληγορία για τον εμφύλιο και ως καταγγελία ενάντια σε κάθε είδους εξουσία, αλλά και ως ένα σχόλιο στον δυτικό πολιτισμό.ερμηνεύθηκε από αλληγορία για τον εμφύλιο και ως καταγγελία των κάθε είδους εξουσιών και ιερατείων αλλά και ως ένα σχόλιο στον δυτικό πολιτισμό.

Αυτή την αλληγορία την μετουσιώνει σε πράξη γενόμενη με την ερμηνεία του -  και τη σκηνοθετική προσέγγιση, μια και συμπράττει και εκεί, - ο Φώτης Μακρής. Και είναι τόσο δραματικά επισυμβαίνουσα σε πραγματικό χρόνο, ώστε να νιώθουμε ότι απευθύνεται σε μας τους θεατές ως το υποτιθέμενο, αλλά εξαιρετικά πραγματικό, ανακριτικό σώμα. Που ευτυχώς, λόγω αρμοδιότητας πραγματικής, μπορεί να δώσει μόνο απ΄το ρόλο του θεατή την ετυμηγορία του :

Είναι μια καταπληκτική παράσταση που όλοι χρωστάμε στους εαυτούς μας. Και την τυλίγει μια ερμηνευτική αλήθεια που ξεγυμνώνεται και ξεδιπλώνεται μπροστά μας με όλο της το μεγαλείο.

Μετά την παράσταση ακολουθεί συζήτηση επί του έργου, με διαφορετικό καλεσμένο κάθε φορά. Η φόρτιση, πέρα απ΄τη σωματική τυχαία χτεσινή κούραση, ήταν τόση, που για μένα δεν χώραγε τίποτε άλλο, έξω και πέρα και μετά απ΄αυτό.... ΄Ομως θα επαναλάβω και σε κάποια άλλη φορά θα παραμείνω και για τη συζήτηση που είμαι σίγουρη ότι θα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και θα ξεκλειδώσει πολλά.

Να πάτε οπωσδήποτε.

Το Κιβώτιο, του ΄Αρη Αλεξάνδρου, Studio Μαυρομιχάλη, Μαυρομιχάλη 134.

Δραματουργική επεξεργασία - Σκηνοθεσία : Φώτης Μακρής, Κλεοπάτρα Τολόγκου
Σκηνογραφία : Διονύσης Μανουσάκης
Μουσική : Γιώργος Νινιός
Παίζει ο Φώτης Μακρής

Κάθε Παρασκευή στις 9. Απόλυτα προσβάσιμο σε ΑΜΕΑ. Εισητήριο 10 ευρώ, φοιτητικό 8.