Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά.
΄Ετσι θα ξεκίναγα κι εγώ υφολογικά το βιβλίο που θα ήθελα να γράψω, μπας και καταφέρω ν΄αναλύσω τι είναι το Τυχερό,το βιβλίο που μόλις τέλειωσα. ΄Οπως ο συγγραφέας του, αν και ούτε κατά διάνοια μπορώ να πλησιάσω το ύφος του. Θα το έκανα με ευλάβεια, και με τρομερή συγκίνηση. ΄Οπως και τώρα, που μόλις διάβασα την τελευταία σελίδα.
Το Τυχερό, είναι η ιστορία του Βαγγέλη Βολοβότση, δοσμένη με τρόπο γραμμικό, αλλά καθόλου ξύλινο, βασισμένη σε μαρτυρίες όλων των συγγενών του και σε ενδελεχή ιστορική έρευνα για να τοποθετηθεί χρονικά και χωροταξικά και μέσα στο ιστορικό πλαίσιο της κάθε εποχής της ζωής του. ΄Ολα τα γεγονότα, οι διηγήσεις, οι διάλογοι είναι πραγματικοί. Τόσο πραγματικοί που φορές, έπιασα τον εαυτό μου να αναγνωρίζει κομμάτια από ιστορίες ή από διηγήσεις για τελείως διαφορετικά γεγονότα, και μερικές φορές σε τελείως διαφορετικές εποχές που αφορούσαν τους δικούς μου προγόνους, τη δική μου οικογένεια, τόσο που ήρθε στα χείλη μου η σοφή ρήση της Λωξάντρας που συχνά ανακαλώ :
- Παντού τα πάντα!
Θέλω να είμαι λιτή, συνοπτική και δεν τα καταφέρνω. Είναι ένα βιβλίο πολύ όμορφα φτιαγμένο, γιατί ο συγγραφέας έχει καταφέρει να δέσει τον καμβά της ιστορίας του θείου του, - στην Ελλάδα, στο αντάρτικο, στο Κόμμα, κατόπιν στην Ουγγαρία και στη Θεσσαλονίκη στα τελευταία του - με τέτοια συγγραφική μαεστρία ώστε να κρατιέται η ζωντάνια στη διήγηση ίδια, όπως σε ένα συμβατικό μυθιστόρημα.
Η ντοκυμενταρίστικη παράθεση γεγονότων δεν είναι στείρα, θα μπορούσε άνετα να είναι ταινία, ή σειρά ντοκυμαντέρ της δημόσιας τηλεόρασης, επιπέδου Παρασκηνίου, για όσους θυμούνται την εκλεκτή εκπομπή. Γενικά, σαν κάτι πανέμορφες σειρές ρεπορτάζ ή ντοκιμαντέρ που βλέπαμε στην ΕΤ3. Λογικό. Η αισθητική της συγκεκριμένης περιοχής και της ματιάς των καλλιτεχνών της που μεγαλώνουν και εκφράζονται εκεί, στη Βόρειο Ελλάδα, φαίνεται πως είναι ιδιότυπη.
Το συναίσθημα ξεχειλίζει απ΄τις διηγήσεις, η ηθογραφία είναι παρούσα στα χείλη όλων των συγγενών. Δεν είναι δύσκολη η ανάγνωσή του, διότι μιλάνε οι απλοί άνθρωποι. Σε εκλεκτή κριτική του Διονύση Μαρίνου για το βιβλίο διάβασα πολύ εύστοχα για τον παράγοντα τύχη και πώς τον χειρίζεται ο συγγραφέας άριστα, σχεδόν ως κεντρικό πυρήνα της ιστορίας.
Από τη δικιά μου τη μεριά, έχω να πω τούτο : Σε κάθε σελίδα το Τυχερό σου δίνει και γέλιο και δάκρυ. Το κάνει αυτό ο Κώστας Καβανόζης, ταυτόχρονα, δεν ξέρω πώς, και σε άλλα βιβλία του, ακόμα και μέσα στα διηγήματα. Εκεί που γελάς, θες να κλάψεις σε λίγο. Κι εκεί που συγκινείσαι, δακρυσμένος κατόπιν ακόμα βάζεις τα γέλια. Η περιγραφή της γιαγιάς στην αρχή, με έστειλε απευθείας στο "΄Ολο το φως απ΄τα φεγγάρια" του ιδίου.
Τελευταία θα σας μιλήσω για τη γλώσσα.... Την τραγουδιστή, κελαρυστή γλώσσα του Κώστα Καβανόζη, που την ξαναβρήκα παρούσα παντού. Εδώ βρίσκω την εξήγησή της, την προέλευσή της να πω... Είναι μια ολόκληρη εποχή, μια ζωή ζυμωμένη σ΄αυτή την οικογένεια που περιγράφεται ολοζώντανα. Είναι το μεγάλωμά του στ΄ακούσματα αυτά, στις τραγουδιστές φράσεις όλων, ίδια δημοτικά τραγούδια. Η ταυτότητα του ως συγγραφέα και ο λόγος και ο τρόπος που αυτή διαμορφώθηκε σ΄αυτό που είναι σήμερα, θάλεγε κανείς ότι βρίσκεται πλεγμένη στις αράδες της ιστορίας αυτής, με αφοπλιστική διαύγεια σε σημεία.
Και έτσι συμβαίνει με την ταυτότητα τη δικιά μου. Τη βρήκα σε σημεία μες στο βιβλίο. Κι έτσι γίνεται μ΄όλους μας όταν διαβάζουμε ένα καλό βιβλίο. Αυτό που μας συνδέει μ΄αυτό είναι η ίδια η ταυτότητά μας, που τη συναντάμε αυθόρμητα, ανεπαίσθητα, στις σελίδες του.
Κατορθώνει τότε να μας κάνει ο συγγραφέας "να πιστεύουμε ότι για κάτι μέσα μας είμαστε φτιαγμένοι. Κι όσο να μας κοστίζει αυτό, εμείς πρέπει να το αξιοποιήσουμε".
Μια και κάνει ποδαρικό στο Σελιδοδείκτη για το 2018, το βιβλίο αυτό, δεν μπορεί παρά να είναι Τυχερό. Για όλους μας. Α,και η ραγισματιά πέρα-πέρα στο εξώφυλλο; ΄Εχει συγκλονιστική εξήγηση.
Κώστας Καβανόζης, Τυχερό, Εκδόσεις Πατάκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου