Σελιδοδείκτης | Νοέμβριος | Γιώργος Σκαμπαρδώνης

Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά.

Τον περασμένο μήνα, στεκόμουν στη στάση όταν ήρθε στο κινητό η ειδοποίηση για την παρουσίαση του Ντεπό του Γιώργου Σκαμπαρδώνη σ΄ένα μεγάλο βιβλιοπωλείο των προαστίων. Στην αναποφασιστικότητά μου έβαλε τέλος το Σύμπαν. Στραμπούληξα ύστερα από λίγα λεπτά το πόδι μου άσχημα, κι αντί για το Βιβλιοπωλείο κατέληξα στο Νοσοκομείο.
΄Υστερα διάβασα μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που έδωσε και εντυπωσιάστηκα. Αλλά ακόμα δικό του δεν είχα διαβάσει τίποτε και δε θα διάβαζα για λίγο καιρό.

Ο Νοέμβριος με περίμενε κάπου μακριά να τον βρω. Για την ακρίβεια, πολύ μακριά, στο κομοδίνο μιας φίλης, μισή ώρα έξω απ΄το Λονδίνο, μια μέρα με ήλιο. Αχόρταγη με τα βιβλία όπως πάντα, αν και είχα μόλις αγοράσει δύο αγγλικά, κι είχα μαζί μου βιβλία απ΄την Ελλάδα - πάντα ταξιδεύω κάποια - της τον πήρα. Με την υπόσχεση να τον προσέχω. Και να τον αγαπώ.

Το πόσο και πώς και σε πόσα επίπεδα θα τον αγαπούσα δεν είχα φανταστεί. Τον έπιασα στα χέρια μου κουρασμένη από ένα άλλο βιβλίο που είχα ήδη ξεκινήσει και δεν τράβαγε. Μέσα στο Νοέμβριο βρήκα την απάντηση και γι΄αυτό, σ΄ένα απ΄τα μικροδιηγήματά του, το "Ελάχιστο".

Ξεχωρίζω από ένα βιβλίο όπως αυτό, ένα μεστό, πλούσιο σε εικόνες και συναισθήματα βιβλίο κάποια απ΄τα διηγήματα. Η γλώσσα σε όλα είναι πηγαία, κοφτή αλλά κελαρυστή ταυτόχρονα, δωρική αλλά ολοζώντανη. Οι λέξεις κεντημένες κι ενωμένες μεταξύ τους με μια χρυσοκλωστή ανθεκτική και σπάνια που την έχει υφάνει μοναδικά ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης.

Η πρώτη συγκίνησή μου εντός του βιβλίου αυτού απερίγραπτη. Το είχα ξεκινήσει στο σπίτι το βράδυ. Το πήρα στο γραφείο, και κάποια στιγμή, ζαλισμένη απ΄τη δουλειά, κάνοντας διάλειμμα, άνοιξα και διάβασα τη "Σκάλα του Μόλχο". Η ψυχή μου ανέβηκε κει. ΄Ενιωθα λες και είχε δει πού είχα περπατήσει στο τελευταίο μου ταξίδι στη Σαλονίκη. Οι εικόνες του αλληγορικές αλλά γροθιά στο στομάχι. Κι οι χαρακτήρες δομημένοι, όπως σ΄όλα τα διηγήματα του βιβλίου. Μια ταινία μικρού μήκους ήταν αυτό το διήγημα, που δεν εντάσσεται ευτυχώς σε κανένα κινηματογραφικό είδος. Γιατί έχει στοιχεία απ΄όλα.

Η "Λατέρνα" ήταν ό,τι έχω ζήσει στην πολυκατοικία μου επί χρόνια κι ό,τι έχω δει στο ελληνικό σινεμά, με ευαισθησία, γλύκα, συντροφικότητα κι αλληλεγγύη.

Στο "Ούτε ένα κουβά νερό" γέλασα τόσο από καρδιάς με τον παππού Γιώργο που βάζει πόστα τον Αη-Γιώργη.

Το "Bάμα Ηλιοτροπίου" είναι κοντά όλη μου η ζωή. Το ζύμωμά μου ως ανθρώπου, παράλληλα με το επάγγελμα του πατέρα μου που δέσποζε στην οικογενειακή μας καθημερινότητα. ΄Ενιωσα πολλές στιγμές σαν τον ήρωα. Κάτι τέτοιες στιγμές που η λογοτεχνία συναντιέται με τη ζωή και προκαλεί τη συνέχειά της, είναι ευλογία για τον αναγνώστη. ΄Ισως κι η δικιά μου λύτρωση και το κλείσιμο μιας ολόκληρης εποχής να είναι το ίδιο πείραμα που περιγράφεται στο διήγημα. Ποιος ξέρει;....

"Ταϊζοντας τα μυρμήγκια", θαύμασα το πλέξιμο δύο εποχών, δυο ιστοριών. ΄Ενας αριστοτεχνικός τρόπος όπου δυο ιδέες ενώθηκαν για να μιλήσει ο συγγραφέας για τον Πόλεμο.... Κι η απώλεια, ως βίωμα αποτυπώνεται πύρινα με το διήγημα "Ο Robert Doisneau με τα μάτια".

Σκέφτομαι πως μοιάζει να έπραξε όμοια με το Στρατηγός του ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης στο Νοέμβριο. ΄Εβαλε κόπο, μαεστρία και χρόνο, μαζί με δωρική προσήλωση και συγγραφική αγάπη για να μας φτάξει το νοστιμότερο "Κέικ Σκαντζόχοιρο". Και φυσικά με γλυκό πορτοκάλι "Παπαγεωργίου". Ναι. ΄Εχω βεβαιωθεί πως το βιβλίο του με γνώριζε από τότε και με περίμενε. Από το πρώτο ως το τελευταίο διήγημα με τα δελφίνια....

Τώρα το τέλειωσα και το κοιτάω, το χαϊδεύω όπως τ΄άλλα. Δε θα βιαστώ να το στείλω πίσω στο Λονδίνο. Θα το κρατήσω εδώ να κάνει Χριστούγεννα. Νιώθω ότι ο Νοέμβριος, στη δεύτερη ανάγνωσή του, το Γενάρη, θάχει κι άλλα φυλαγμένα να μου πει.

Νοέμβριος, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Εκδόσεις Πατάκη.