O Christopher Nolan είναι αναμφισβήτητα ένας από τους πιο σημαντικούς και
επιτυχημένους σκηνοθέτες που δουλεύουν σήμερα, όχι μόνο, γιατί κάθε του ταινία
γίνεται μεγάλη εμπορική επιτυχία, αλλά γιατί δοκιμάζει τα όρια του κάθε
κινηματογραφικού είδους δίνοντάς του την δική του φρέσκια οπτική συνδιάζοντας
το θέαμα με την σκέψη. Αυτό που συναρπάζει εμένα είναι ο τρόπος που
διαχειρίζεται ο σκηνοθέτης την έννοια του χρόνου. Ο χρόνος αποτελεί βασικό κομμάτι όλων των
ταινιών του αλλά με διαφορετική μορφή και σημασία.
Αρχικά, οι ταινίες του σπάνια ακολουθούν μια φυσιολογική αλληλουχία της
δράσης. Συνήθως δοκιμάζεί τον θεατή με το να αναπηδώντας σε διαφορετικές χρονικές
στιγμές, ώστε είτε να αυξήσει την ένταση, είτε να δημιουργήσει ένα οπτικό παζλ που
ο θεατής θα πρέπει να συμπληρώσει. Έτσι, μέσα από το μοντάζ διαχειρίζεται τον
χρόνο με τρόπο που να ταιριάζει με την πλοκή της κάθε ταινίας.
Στο"Memento" η ταινία προχωράει χρονολογικά ανάποδα από το τέλος προς την αρχή για
Στο"Memento" η ταινία προχωράει χρονολογικά ανάποδα από το τέλος προς την αρχή για
να μπούμε μέσα στο μυαλό του πρωταγωνιστή. Στην πρώτη ταινία του “Following”, οι
σκηνές παρουσιάζονται κατακερματισμένες και μόνο στο τέλος συνειδητοποιούμε
την δομή λύνοντας το μυστήριο. Στο Prestige η ταινία αναπτύσσεται μέσα από 2
ημερολόγια των ανταγωνιστών μάγων κατά τα οποία ο ένας μαρτυρεί πως
κατάφερε να ξεγελάσει τον άλλον. Έτσι δημιουργούνται 3 διαφορετικά χρονικά
επίπεδα που παρουσιάζονται παράλληλα. Τέλος, η πιο πρόσφατη του ταινία του
Dunkirk ξεκινάει παρουσιάζοντας στον θεατή χρησιμοποιώντας χρονικούς
προσδιορισμούς. Οι 3 πτυχές της μάχης της Δουνκέρκης παρουσιάζονται στον
αέρα, στην θάλασσα και στην στεριά ως 1 ώρα, 1 μέρα και 1 βδομάδα αντίστοιχα.
Ο Νόλαν δεν χρησιμοποιεί τον χρόνο μόνο ως εργαλείο εξιστόρησης αλλά σε
πολλές ταινίες του λειτουργεί και ως σύμβολο αναλύοντας σημαντικές πτυχές της.
Memento: Ο Χρόνος στις Αναμνήσεις
Στο Memento, ο Νόλαν χρησιμοποιεί την έννοια του χρόνου για να χτίσει το
μυστήριο της ταινίας. Ο πρωταγωνιστής, ο οποίος πάσχει από μια μορφή αμνησίας
έχοντας βραχύχρονη μνήμη, μετά τον θάνατο της γυναίκας του προσπαθεί να βρει
τους δολοφόνους για να πάρει εκδίκηση. Κατά τη διάρκεια του έργου, ο Νόλαν
διερευνά τον τρόπο που ο χρόνος παίζει μεγάλο ρόλο στις αναμνήσεις. Τις
αλλοιώνει θολώνοντας τα όρια μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, μεταξύ
πραγματικότητας και φαντασίας. Ο χρόνος σε συνδιασμό με βαθιά ψυχολογικά
αίτια όπως τραύματα έχουν την δυνατότητα να μεταβάλλουν συγκεκριμένες
μνήμες δίνοντας διαφορετικό περιεχόμενο.
Insomnia: Η Αίσθηση του Χρόνου
Σε άλλη μια ταινία του, ο Νόλαν χρησιμοποιεί τον χρόνο για να επηρεάσει τον
πρωταγωνιστή. Ο ντεντέκτιβ Will Dormer, υποδυόμενος απο τον Al Pacino,
αναλαμβάνει μια υπόθεση δολοφονίας σε ένα απόμακρο μέρος της Αλάσκας. Η
περιοχή της Nightmute βρίσκεται έξω από τον χρόνο όπως τον ορίζουμε εμείς. Για
20 μέρες του έτους, ο ήλιος δεν δύει. Τα όρια της νέας μέρας με την παλιά
ξεθωριάζουν και συνδέονται. Ο πρωταγωνιστής επηρεάζεται από αυτήν την
κατάσταση μη μπορώντας να κοιμηθεί. Έτσι προσπαθεί να λύσει την υπόθεση μέσα
σε μια κατάσταση ανάμεσα στον ύπνο και στον ξύπνιο ενώ παράλληλα οι τύψεις του
για ένα γεγονός του παρελθόντος του έρχονται να τον στοιχειώσουν.
Inception: Ο Χρόνος στα Όνειρα
Στο Inception ο Νόλαν προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει την έννοια του
χρόνου μέσα στα όνειρά μας. Συνοπτικά, στην ταινία μια ομάδα άριστων ληστών
ονείρων αναλαμβάνουν μια υπόθεση στην οποία δεν χρειάζεται να κλέψουν κάποια
ιδέα αλλά να την εμφυτέψουν. Περνάνε σε διάφορα στάδια της ονειρικής
πραγματικότητας. Το καθε “ονειρικό” στάδιο πηγαίνει με διαφορετικοό ρυθμό. Όσο
πιο βαθια πηγαίνεις τοσο πιο αργά κυλάει ο χρόνος χωρίς όμως να γίνεται
αντιληπτό. Στο τελευταίο στάδιο, η λήθη, ο χρόνος σταματάει. Όποιος παγιδεύεται
εκεί, ζει μια αιωνιότητα δημιούργωντας μια πραγματικότητα που θέλει χωρίς όμως
να είναι αληθινή. Ο χρόνος είναι ατέρμονος αλλά και άχρηστος.
Εκτός αυτού, υπάρχουν διάφορα σύμβολα κατά τη διάρκεια του έργου που
αναφέρονται στον χρόνο ή την έλλειψη της. Αυτό γίνεται ευκρινές στον θεατή είτε
με την ένδειξη ενός χρονομέτρου για την αύξηση της έντασης είτε με άλλους
δημιουργικούς τρόπους όπως με την αρχή του τραγουδιού της Edith Piaf “Je ne
regrette rien”. Εξ’ άλλου, η μεγάλη σημασία του χρόνου στην ταινία μπορεί να φανεί
καθαρά ακόμα στο τίτλο της κινηματογραφικής μουσικής σύνθεσης του Hans
Zimmer εν ονόματι “Time”.
Interstellar: Ο Χρόνος στο Διάστημα
Το Interstellar ίσως να αποτελεί την πιο διεξοδική αναλύση της έννοιας του
χρόνου από τον Άγγλο σκηνοθέτη. Μετά από μεγάλη έρευνα κατά τη συγγραφή
του σεναρίου με τον αδερφό του και τον φυσικό Kip Thorne, ο Christopher Nolan
αναγάγει την έννοια του χρόνου σε ένα επίπεδο φυσικής. Το αντιμετωπίζει ως μια
οντότητα που διαπερνάει όλη την ταινία αλλά και ως η 4η διάσταση της ζωής. Η
ταινία διαθέτει την τεράστια φιλοδοξία να δώσει στον χρόνο μια απτή και οπτική
μορφή όπως εικάζεται ότι συμβαίνει στο σύμπαν. Χρησιμοποιεί πραγματικές
έρευνες αστροφυσικών για να χτίσει την πλοκή του με την πιο μεγάλο ρεαλισμό
που θα μπορούσε να δωθεί σε μια τέτοια ταινία. Επίσης, σε μια από τις κορυφαίες
σκηνές της ταινίας, ο πρωταγωνιστής μαζί με το πλήρωμά του, μετά από μια
αποτυχημένη προσπάθεια να ανιχνεύσουν τα επίπεδα ανθρώπινης επιβίωσης σε ένα
θαλάσσιο πλανήτη, επιστρέφουν στο διαστημόπλοιο και συνειδητοποιούν ότι έχουν
περάσει 24 χρόνια μέσα σε λίγα λεπτά. Έτσι, συμπεραίνουμε ότι ο χρόνος
λειτουργεί με άλλους τρόπους και ρυθμούς σε διαφορετικά μέρη του διαστήματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου