Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά.
Το βιβλίο αυτό είναι εξαιρετικά απρόβλεπτο. ΄Εχει μέση, αρχή και τέλος, αλλά είναι γεμάτο ανατροπές. Το είδα στον τοίχο ενός φίλου, διάβασα και τα καλύτερα και αποφάσισα να το αγοράσω. Μήνες στεκόταν στο κομοδίνο δίπλα. Γιατί;
Ας πω εδώ μερικές σταθερές της ζωής μου για να καταλάβετε :
Είμαι μάνα. ΄Εχω γιο. 24 χρονών. Σπουδάζει στο Λονδίνο.
Και τι σχέση έχει αυτό με το βιβλίο, θα μου πείτε, και πολύ σωστά. Η ιστορία ξεκινά ως η ζωή μιας μάνας ενός γιού - πήγα να γράψω αγοριού, λογικό - 24 χρονών που ζει στο Λονδίνο. Οπότε καταλαβαίνετε την ταύτιση. Επιπλέον η πρώτη εικόνα που περιγράφεται είναι η τρομοκρατική ενέργεια στο αεροδρόμιο του Λονδίνου. Οπότε καταλαβαίνετε το λόγο της απώθησης. Κι ας μην περιορίζεται το βιβλίο μόνο στο θέμα της τρομοκρατίας.
Διάβασα δέκα σελίδες και το παράτησα. Δεν μπορούσα. ΄Ηξερα όμως ότι με περίμενε. Να είμαι στην κατάλληλη στιγμή. Κι όταν αυτή ήρθε το διάβασα μονορούφι. Είναι γρήγορο. Δυνατό. Με κοφτερή γραφή, με απίστευτες εικόνες. Δεν έχει φιοριτούρες, αλλά οι λέξεις, κομπολόγια, μεταφέρουν στην πλοκή δεμένο το συναίσθημα τόσο άμεσα, που τις νιώθεις σα μαχαιριές.
Η πλοκή η ίδια έχει τόσες ανατροπές. Πραγματικά ωστικό κύμα, όχι μόνο αυτό της έκρηξης. Των συναισθημάτων. Των αλλαγών. Των ιστοριών. Βρήκα εκεί πολλά κομμάτια του εαυτού μου. Της μάνας του παιδιού που λείπει στο εξωτερικό, κυρίως. Της μάνας γενικά. Παρακολούθησα τη διαδρομή αυτής της γυναίκας και την εξέλιξη του εαυτού της από την αρχή στο τέλος του βιβλίου σε άλλον άνθρωπο.
Ο Νίκος Δαββέτας ξέρει να τσαλακώνει τους ήρωές του εδώ και να μας κάνει γι΄αυτό να τους αγαπήσουμε. ΄Εγινε, με τον τρόπο αυτό, ανάγκη μου να μείνω στο βιβλίο και να ακολουθήσω τη διαδρομή αυτής της γυναίκας της κοινωνίας του σήμερα στην Ελλάδα, που κουβαλούσε μαζί όλα όσα κατά καιρούς έχουμε κληθεί να παρατηρήσουμε ως κακώς κείμενα. Και στην ιστορία έχει καταφέρει να τα εντάξει κι αυτά, αλλά χωρίς διδακτισμό ή κριτική. ΄Εχουν τρυπώσει ανεπαισθήτως, αλλά κυβερνούν την καθημερινότητα, όπως ακριβώς γίνεται και στη ζωή μας.
Η ωμότητα και καθαρότητα των περιγραφών είναι τίμια, με την έννοια ότι ισορροπεί ακριβώς στα μετρήσιμα επίπεδα της ζωής όπως την ξέρουμε. Χωρίς υπερβολή ή/και ωραιοποίηση. Η αποτύπωση της πραγματικότητας μας αγγίζει γιατί είναι οικεία και προσιτή προς αυτό που κι εμείς έχουμε βιώσει.
Με άφησε το βιβλίο αυτό ανίσχυρη στην αρχή. Με εξέπληξε η αναφορά σε συγκεκριμένο πρόσωπο-θύμα της τρομοκρατίας που τον γνώριζα προσωπικά. Η περιγραφή αυτή και το συναίσθημα που συνοδεύει την απώλεια ήταν τόσο πιστή και με τόσο σεβασμό διατυπωμένη, που έμεινα ενεή.
Θα έχετε ακούσει συζητήσεις για δύσκολους συγγραφείς και δύσκολα αναγνώσματα. Που πολλοί, επαϊοντες και μη, αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό έως και αποστροφή γιατί τάχα δεν ασχολούνται με ενδιαφέροντα θέματα ή απέχουν από κάποιον κακώς εννοούμενο "σφυγμό" της κοινωνίας που έχουν πιάσει οι ομιλούντες και που δήθεν οι "δύσκολοι" συγγραφείς αγνοούν για να ασχοληθούν με άλλα. Που μας στριμώχνουν. Που μας ξεβολεύουν. Που μας διασκεδάζουν λιγότερο.
Σ΄εμένα αυτοί οι συγγραφείς έχουν αποδειχτεί προχώρημα και πλούτος. Και παράδειγμα. Γιατί με πάνε παρακάτω, εξελίσσουν το κριτήριο μου και το συναίσθημα ξεχειλίζει. Είναι πολύτιμοι αυτοί οι συγγραφείς για τον κόσμο μας. ΄Οχι δύσκολοι. Απλά δυσεύρετοι. Μονάκριβοι. Κι όταν τους συναντώ, το εκτιμώ διπλά κι αισθάνομαι ευγνωμοσύνη που υπάρχουν και γράφουν κάτι πέρα απ΄το κοινό μέτρο.
΄Ετσι και με τα βιβλία. Δεν υπάρχουν δύσκολα βιβλία. Υπάρχουν δύσκολα θέματα, δυσκολίες προσωπικές. ΄Οταν τις διαχειρίζεσαι, όλα τα μπορείς. ΄Ολα μπορείς να αντέξεις να τα διαβάσεις.
Ειδικά όταν πρόκειται για ένα καλογραμμένο βιβλίο, που το τέλος του σε αφήνει πλουσιότερο. ΄Ετσι μπορεί οι "δύσκολοι" συγγραφείς, όπως η κοινωνία μας αρέσκεται να τους βαφτίζει, να μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους, να μας κάνουν αν μη τι άλλο ψαγμένους αναγνώστες, που διεκδικούν την ποιότητα και την πνευματική αγωγή της ψυχής, την ψυχαγωγία και όχι την ευτέλεια σε ό,τι επιλέγουν να διαβάσουν.
Τους το χρωστάμε, σε ένα άλλο επίπεδο, όχι υποχρέωσης αλλά πνευματικής ταύτισης. Γιατί μόχθησαν και κατέθεσαν τον εντός τους πλούτο, για να μας τον διανείμουν οικειοθελώς. Και ανιδιοτελώς.
Στη συγκίνηση και την ευγνωμοσύνη που απέπνευσε η δωρικότητα αυτού του βιβλίου σε μένα, δεν μπορώ να βάλω ζύγι. Νομίζω ότι και σεις θα "πάθετε" το ίδιο.
Νίκος Δαββέτας, Ωστικό Κύμα, Εκδόσεις Πατάκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου