Ο Θεοτοκάς επιδιώκει σε πρώτο επίπεδο με αυτό το έργο να συγκεντρώσει τις αναμνήσεις του από τον πόλεμο. Έχουμε μία τριτοπρόσωπη γραμμική αφήγηση με χαρακτηριστικό ελεύθερο πλάγιο λόγο κι εσωτερικούς μονολόγους (στοιχείο μοντέρνο). Είναι μία γραφή μοντέρνα, αλλά όχι σταθμός για το κίνημα του μοντερνισμού στην Τέχνη ή την γνωστή σε όλους “Γενιά του '30”. Συνδέει την αυτοβιογραφία με την μυθοπλασία. Έχουμε την από τη μία την ιστορία του πολέμου κι από την άλλη την ιστορία του έρωτα.
Ένα έργο, το οποίο επικεντρώνεται στην νεολαία. Παρουσιάζεται η ψυχοσύνθεση ενός εφήβου κατά το δρόμο της ωρίμανσης. Η ψυχή του θα δημιουργηθεί μέσα από γεγονότα και καταστάσεις, που έρχονται σε συμφωνία με τις ιστορικές εξελίξεις. Αξίζει να τονιστεί, η αναζήτηση εθνικής ταυτότητας μέσα στο κοσμοπολίτικο περιβάλλον της Κωνσταντινούπολης. Το θέμα αυτό απασχολεί πολύ τους διανοούμενους της εποχής και το περνούν στην Τέχνη τους. Είναι προβληματισμένοι κοινωνικά. Έτσι, γίνεται έντονο το αυτοβιογραφικό στοιχείο, που εύκολα εντοπίζεται κι εδώ.
Έντονες ψυχολογικές όσο και ιδεαλιστικές φάσεις σκιαγράφονται σε πολλά σημεία καθώς και πολλοί τοποθετούν τον έρωτα στο κέντρο του δημιουργήματος αυτού. Οι ήρωες είναι ξεχωριστοί με ιδιαιτερότητες, που παντρεύουν την ομορφιά με το μυστήριο, όπως: μοναξιά, ευαισθησία, εσωστρέφεια. Όλα αυτά με την λογική σειρά τους θα γεννήσουν ένα περιβάλλον ασταθές με αποτέλεσμα η σταθερότητα, που έλειπε, να βρεθεί στον κόσμο της Τέχνης. Έτσι, θα λειτουργήσει και το μοτίβο της φυγής.
Η Τέχνη για τον ήρωα θα είναι ευκαιρία του να (ξε)φύγει από καθετί, που τον απασχολεί ή τον βασανίζει ή από χάος του μυαλού και της καρδιάς του. Κομβικό σημείο, γιατί προβάλλεται ο ρόλος και ο σκοπός του καλλιτέχνη στην κλίμακα της διαχρονίας.
Ο κεντρικός ήρωας ερωτεύεται την κοπέλα, που ποθεί ο καλύτερος του φίλος. Τόπος του μυθιστορήματος είναι η Πόλη, που νιώθει πραγματικά ελεύθερος κι ευτυχισμένος. Εκεί, θα διαμορφώσει το είναι του και θα αποκτήσει τις πρώτες του εμπειρίες. Ένας ιδιαίτερος χαρακτήρας, όπως ειπώθηκε παραπάνω, που εκφράζεται σε χαρτί αυτοβιογραφικά (κρατάει ημερολόγιο) δημιουργικά (γράφει ποίηση) και σε πινέλα κι ακουαρέλες (έχει πάθος με την ζωγραφική). Ένα παιδί κλειστό, ευαίσθητο, δημιουργικό, που δίνει την ευκολία της ταύτισης ή της συνειρμικής σύνθεσης κατά την αναγνωστική επαφή.
Με τον Λεωνή, όπως και με άλλα έργα του, ο Γ. Θεοτοκάς θέλει να δείξει πως μέσα από τις δυσκολίες της αστικοποίησης και της μετανάστευσης διαμορφώθηκε η δική του γενιά, του '30. Έγραψε το μανιφέστο της γενιάς του “Ελεύθερο Πνεύμα” (1921) και ταυτόχρονα για πολλούς “τον προάγγελο του μοντερνισμού”.
Θα λέγαμε ότι τόλμησε να κάνει ένα βήμα και να φέρει στην επιφάνεια ξανά το είδος του μυθιστορήματος. Ήταν ένας ευρωπαϊστής, που θεωρούσε ότι εκπροσωπούσε μία καινούργια γενιά Ελλήνων (μορφωμένη και κοσμοπολίτικη). Προσπαθεί να περάσει το ατομικό και το εσωτερικό μέσα από το έργο του σε ένα τεράστιο πλαίσιο ιδεαλισμού -που ίσως η ελληνική ανάγνωση δεν ήταν έτοιμη να υποδεχτεί ή να μεταφράσει σωστά για κάποιους- .
Το μυθιστόρημα, λοιπόν, που καλλιέργησε, έδινε την ρομαντική αίσθηση, η οποία είχε εξασθενίσει λόγω του στεγνού ρεαλισμού του διηγηματικού είδους και συνδέθηκε άμεσα με τη δυνατότητα διαμόρφωσης της αστικής συνείδησης και την εσωτερική περιπλάνηση ταυτοχρόνως για την αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας. Ένα ζήτημα λεπτό, καθοριστικό και μεγάλο, που ίσως αναλυθεί στο μέλλον.
Για την ώρα, καταλήγοντας, ο Λεωνής αποτελεί ένα ευχάριστο ανάγνωσμα για έφηβους και μεγαλύτερους, που θα μας δώσει τροφή για σκέψη κι ίσως πετύχει το σκοπό του και μας ταξιδέψει με το δικό του τρόπο σ' εκείνη την εποχή των πολλαπλών ανακαλύψεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου