Ο Γιώργος Ιωάννου (20 Νοεμβρίου 1927 – 16 Φεβρουαρίου 1985) είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες της μεταπολεμικής εποχής. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη -η οποία έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στο συνολικό έργο του- το Νοέμβριο του 1927. Πέθανε στα 57 του χρόνια, από νοσοκομειακή λοίμωξη μετά από επέμβαση στον προστάτη. Καθιέρωσε ένα εντελώς προσωπικό ύφος και τρόπο γραφής, από το οποίο επηρεάστηκαν αρκετοί μεταγενέστεροι συγγραφείς. Έγραψε ποίηση, πεζογραφία, δοκίμια, παραμύθια, δημοτικά τραγούδια, θέατρο σκιών και έκανε μεταφράσεις.
Τα είκοσι εννέα κείμενα του έργου του “Η σαρκοφάγος” γράφτηκαν από τον Γιώργο Ιωάννου μέσα στις μαύρες μέρες της δικτατορίας (1968-1970) και κυκλοφόρησαν σε βιβλίο το 1971, μετά τη λήξη της προληπτικής λογοκρισίας. Τα κείμενα αυτά, εκτός από την γενικότερη τοποθέτηση τους, περιέχουν διάφορους υπαινιγμούς για την τότε κατάσταση.
Είναι μία συλλογή πεζογραφημάτων, η οποία μπορεί να διαβαστεί και σαν μυθιστόρημα λόγω ταυτοτήτων, ιδεολογιών, θεματικών μοτίβων, που επαναλαμβάνονται και της σύνδεσης τεχνικών. Με άλλα λόγια, είναι ένα σπονδυλωτό αφήγημα για την ζωή του συγγραφέα και της τότε Ελλάδας. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ίδιος ο Ιωάννου απέρριψε την ταμπέλα του “διηγήματος”, που κάποιοι έβαλαν στο έργο του.
Η έννοια της μνήμης είναι έντονη στο έργο, που φυσικά είναι κάτι το υποκειμενικό και πολλές φορές έχουμε μνήμες άλλων πέρα του δημιουργού. Έτσι, η συνειρμικότητα κορυφώνεται κι αυτό να μας αποδεικνύει αφενός την μοντερνικότητα του έργου και αφετέρου μία πρωτότυπη θεματική τεχνική σε συνδυασμό βέβαια. Ο αφηγητής μας νιώθει ότι έχει ζήσει κάτι πολλές φορές χωρίς να το έχει ζήσει. Βάζει την φαντασίωση του μέσα στα κείμενα και τις ιστορίες του (πραγματικές και μυθοπλαστικές). Αυτό συμβαίνει, γιατί ο καλλιτέχνης κατά τη δημιουργία αφήνεται σ' αυτό που τον κυριεύει, με αποτέλεσμα να μπερδεύεται, από ένα σημείο και μετά, η πραγματικότητα με τις προσδοκίες, που γεννά η φαντασία και το όνειρο των περασμένων ή της ανεκπλήρωτης ζωής. Η περιπέτεια του κεφαλιού, γίνεται περιπέτεια δημιουργίας.
Η γραφή είναι μία “απάτη”. Δεν είναι ποτέ το ίδιο μ' εκείνο, που ζούμε. Κάπως έτσι, παίζει με τη γραφή του ο Γιώργος Ιωάννου και στη δική του περιπέτεια χάνεται και ο αναγνώστης μέσα στη συλλογικότητα και την ατομικότητα, την οπτική γωνία ενός ενήλικα και την οπτική γωνία ενός μικρού παιδιού και μέσα σε συνειρμικές σκέψεις, οι οποίες αρνούνται να γονατίσουν μπροστά στο χρόνο.
Έργο γραμμένο σε πρώτο ρηματικό πρόσωπο με θεματικά ιστορικά γεγονότα, κοινωνικοπολιτικά θέματα, βιώματα και όνειρα με σκοπό να ζήσει ο δημιουργός ένα παρόν, δεν έζησε και δε θα ζήσει. Το ιστορικό γεγονός είναι παντρεμένο με την αυτοβιογραφία σε ατμόσφαιρα αρμονική. Οι ήρωες δεν είναι μυθοπλαστικοί, αλλά ούτε και πραγματικοί. Βασικό θέμα είναι ο τρόπος, που αντιμετωπίζει την κάθε τάξη ο εκάστοτε αφηγητής. Κατακρίνει πάντα τους αριστοκράτες, τους τεχνοκράτες, την πνευματική ελίτ, τους ακαδημαϊκούς, τους βολεμένους του δημοσίου, τους εθνικιστές. Είναι θετικός με τους ανθρώπους, που βρίσκονται στο περιθώριο, όπως τους εργάτες, τους πρόσφυγες, τους Εβραίους, τους μηχανόβιους, τους φυλακισμένους.
Μέχρι την έκδοση του βιβλίου “Η σαρκοφάγος” οι κοινωνικές τάξεις στην Ελλάδα, θα λέγαμε ότι δεν έχουν διαμορφωθεί εξ ολοκλήρου κι αυτό απασχολούσε τον Ιωάννου. Ήταν άνθρωπος μορφωμένος και θεωρητικά θα έπρεπε να ανήκει στην πνευματική ελίτ. Ο ίδιος, όμως, νιώθει ότι εντάσσεται αλλού. Μην ξεχνάμε ότι ήταν απόγονος προσφύγων. Θέλει να είναι ένας απλός, λαϊκός και καθημερινός άνθρωπος. Θέλει να είναι ένας “διαβάτης”. Μιλάει για την κοινωνική διαστρωμάτωση και είναι κοινωνικά συνειδητοποιημένος. Τέλος, παρουσιάζει το πνευματικό χάσμα μεταξύ στους πλούσιους και τους φτωχούς.
Ο Γιώργος Ιωάννου, ήταν ένας συγγραφέας, που δεν ήθελε μόνο να πει την ιστορία του ζώντας την ξανά και ξανά, αλλά και να βάλει τον αναγνώστη του, μέσα από τα παιχνίδια της γραφής του, σε σκέψεις για τα πολιτικά πράγματα με τρόπο διακριτικό, για τα κοινωνικά ιδεώδη με σοβαρότητα κι επιμονή στο να είσαι άνθρωπος, όχι μόνο για τον δίπλα σου, αλλά και για τον ίδιο σου τον εαυτό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου