Δοκίμιο για το έργο του Γιάννη Κουνέλλη | Μαρία Πανούτσου

Ο Κουνέλλης μιλάει για τον πολιτισμό και τον άνθρωπο αν και δεν φανερώνει το πρόσωπο του ανθρώπου, με εξαίρεση την παρουσία του ίδιου, ως μοντέλο. Μας δείχνει το αντικείμενο/τα αντικείμενα / που πέρασε/σαν, από το χέρι του ανθρώπου. Αντί να ζωγραφίζει τοπία και τον άνθρωπο κάπου εκεί μέσα, αφήνει τον άνθρωπο μακριά από τις συνθέσεις του. Κρατάει την δική του εικόνα ως δείγμα ανθρώπου και αποτυπώνει την ταυτότητα του στο έργο του, που είναι οι μνήμες του. Εδώ ο χρόνος είναι πρωταγωνιστής, αφού γίνεται συλλέκτης – ρακοσυλλέκτης, της ιστορίας του, που συμπίπτει με την ιστορία της πατρίδας του.

[...]

Ο λόγος που με κέντρισε η δουλειά του ήταν πρωτίστως η θεατρικότητα, η εφευρετικότητα, η έμμεση νύξη στην λογοτεχνία, η αποδοχή από τον ίδιον της ζωής, όπως εμφανίζεται μέσα από χρηστικά αντικείμενα, η γοητεία της αφτιασίδοτης, αλλά καλά σκηνοθετημένης πραγματικότητας, ο αυτοσχεδιασμός με τους χώρους. Το παθιασμένο παιχνίδι με το εφήμερο και τις επιλογές του παρόντος χρόνου. Την παρουσία και έκθεση του εαυτού του. Τίποτα δεν είναι τυχαίο στο έργο του Κουνέλλη, Όλα γεννιούνται ανάλογα με τον χώρο και το τι έχει στο μυαλό του κάθε φορά και μελετά με μεγάλη σαφήνεια την παραμικρή λεπτομέρεια. Μια βασανιστική και όλο αγωνία ματιά στο παρελθόν, καθώς προσπαθεί να κοιτάξει προς το μέλλον. Αποζητά την ελευθερία που την είχε ανάγκη ο άνθρωπος και τη αίσθηση της απτής πραγματικότητας, μετά από όλα όσα συνέβησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

[...]

Ο ίδιος ο καλλιτέχνης ένας performer, ένας χορευτής, εκφραστικός, με κινήσεις στιβαρές, πλάθει τον αέρα και τον τιθασεύει με εργαλεία χρήσιμα ή με άχρηστα, πια μνήμες εργαλείων, όπως λέμε, μνήμες ζωής.

[...]

Η Φτωχή Τέχνη είναι η τέχνη που αποζητά την ουσία της έκφρασης με όσο γίνεται πιο λιτά μέσα. Είτε στο θέατρο, είτε στην ζωγραφική, όπου υπάρχει θέαση και συμμετοχή σωματική, η τέχνη αυτή αναζητά να δώσει τα μηνύματα χωρίς πολλά στοιχεία. Στο θέατρο, χωρίς σκηνικά και κοστούμια σε όσο γίνεται πιο άδειους χώρους, στην ζωγραφική με υλικά που βρίσκει ο ζωγράφος στην φύση, στα σκουπίδια, στις αποθήκες, μεταχειρισμένα, αλλάζοντας την χρήση τους, την οπτική με την οποία τα αντικρίζαμε μέχρι τότε. Εδώ μπορώ να πω ότι: « η ίδια η ζωή υπερβαίνει την τέχνη, η τέχνη ασθμαίνουσα προχωρεί μπροστά στην ζωή ». Στην περίπτωση του Κουνέλλη, η τέχνη του, αντιπροσωπεύει έναν άνδρα με τα χαρακτηριστικά εσωτερικά και εξωτερικά του Γ. Κουνέλλη.

[...]

Αυτές οι ρίζες τον κράτησαν στιβαρό στα πόδια του και στην ευθύνη απέναντι στο τι ήθελε από την τέχνη. Πιστεύω ότι αν είχε χάσει την ελληνική του ταυτότητα θα είχε χάσει και τον δρόμο του, και το συμπεραίνω από τις συζητήσεις του. Ο ίδιος το κατάλαβε καθώς περνούσαν τα χρόνια και στάθηκε στην μια πλευρά του δρόμου, στην πλευρά μιας τέχνης λαϊκής και φυσικής και έθεσε τις βάσεις για την επεξεργασία αυτής της ιδέας, στο μέλλον από άλλους. Δηλαδή, η τέχνη και η χρησιμότητας της στα σοβαρά προβλήματα που η ιστορική στιγμή απαιτεί την λύση τους, για το καλύτερο αύριο του ανθρώπου, του ανωνύμου ανθρώπου.
Κάνω μια μικρή παρέκκλιση για να πω κάτι που τώρα πια μου μοιάζει φανερό. Πιστεύω ότι αν είσαι γνήσιος σε ό,τι κάνεις, δεν μπορείς να παραμείνεις μέχρι το τέλος σε κάτι που προγραμμάτισες στην νεότητα σου ή βρέθηκες ταγμένος σ’ αυτό από παιδί. Η γνησιότητα του ανθρώπου καλλιτέχνη, θα τον οδηγήσει σε ριζικές αλλαγές, που λίγοι καλλιτέχνες αντέχουν να πραγματοποιήσουν.

Ολόκληρο το δοκίμιο με αφορμή το έργο του Γιάννη Κουνέλλη μπορείτε να το βρείτε με έναν κλικ εδώ