Run,homo,run | Νίκη Παΐση

Υπάρχει η φήμη ότι τη σκηνή χορού ανάμεσα στον Τραβόλτα και τη Θέρμαν ο Ταραντίνο την εμπνεύστηκε από τις Αριστόγατες. Πολλές σκηνές στις ταινίες του Ταραντίνο δεν έχουν λογική,δεν είναι απαραίτητο κομμάτι της πλοκής και δεν προωθούν την εξέλιξη.Στον Ταραντίνο, όπως και στη ζωή,συνήθως απουσιάζει ο σχεδιασμός.Είναι δύσκολο,τις περισσότερες φορές,να καταλάβεις αν εσύ δημιουργείς κι επηρεάζεις τα συμβάντα ή αν τα συμβάντα δημιουργούν κι επηρεάζουν εσένα.Στον πραγματικό κόσμο,όπου ζεις,είσαι κάτι μεταξύ σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή,αν όχι κομπάρσου(όμως αυτό εξαρτάται από το πόσο παθητικά και μοιρολατρικά αντιμετωπίζεις τη ζωή).  Στις περισσότερες ταινίες,οτιδήποτε συμβαίνει εξυπηρετεί την πλοκή.Τίποτα δε γίνεται τυχαία.Άλλωστε,κάτι τέτοιο θα ήταν χάσιμο χρόνου και πιθανότατα θα επιβάρυνε το budjet. Ακόμη κι αν φαινομενικά τα γεγονότα δεν έχουν κάποια συνοχή στο τέλος όλα ξεδιαλύνονται κι αποκτούν κάποιο νόημα.Μέχρι κι οι μεγαλύτερες mindfuck ταινίες έχουν μια υποτυπώδη διάρθρωση(και πάω στοίχημα πως τώρα σκέφτεσαι κάποια που είδες πρόσφατα..) Δε συμβαίνει,όμως,το ίδιο και με τη ζωή.Το μεγαλύτερο ψέμα που ειπώθηκε ποτέ μετά το "λεφτά υπάρχουν"είναι το "όλα για κάποιο λόγο γίνονται".Πώς θα σου φαινόταν,λοιπόν,αν μια μέρα ξυπνούσες και συνειδητοποιούσες,όχι πως έχεις γίνει κατσαρίδα,γιατί σε αυτό μας πρόλαβε ο Κάφκα,αλλά πως τυχαία γνώρισες τον κολλητό σου,τυχαία είσαι ο πρωτότοκος γιος της οικογένειας,τυχαία πέρασες στη δεύτερη επιλογή του μηχανογραφικού σου,τυχαία υπήρξες το σπερματοζωάριο που γονιμοποίησε το ωάριο...;Η ζωή μας είναι ένα άναρχο μωσαϊκό.Είμαστε εκτεθειμένοι στο "αύριο".Δεν εξυπηρετούμε κάποιο θεϊκό τελολογικό σχέδιο ούτε τείνουμε στην ενδελέχεια.Δεν προοριστήκαμε για κάτι. Απλά υπάρχουμε κι αυτό γιατί έτυχε να υπάρχουμε.
Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε την τυχαιοκρατία.Σε όλους τους πολιτισμούς υπάρχουν λέξεις όπως κάρμα,κισμέτ,πεπρωμένο,μοίρα,ειμαρμένη...που αποδίδουν αυτή ακριβώς την αδυναμία μας.Ακόμα και η ίδια η λέξη "τέλος"σημαίνει το σκοπό."τέλειος"είναι αυτός που εκπληρώνει το σκοπό του.Όλη μας,λοιπόν,η ύπαρξη περιστρέφεται γύρω από την εκπλήρωση ενός ακαθόριστου ανώτερου σκοπού,για τον οποίο γνωρίζουμε ελάχιστα έως και τίποτα.Από το τρένο που χάσαμε μέχρι εκείνη την τυχαία συνάντηση με τον παλιό μας συμμαθητή από το δημοτικό,όλα είναι καρμικά,μέρος της συμπαντικής αρμονίας κι εντροπίας.

Κατά πάσα πιθανότητα φοβόμαστε να κοιτάξουμε τους εαυτούς μας και να αντικρίσουμε κατάματα τη ματαιότητα της ζωής μας.Είμαστε απειροελάχιστοι κόκκοι σκόνης μπροστά στην αιωνιότητα.Θα ήταν εγωκεντρική και θα άγγιζε τα όρια της βλασφημίας η σκέψη πως στηρίζεται σ' εμάς μεμονωμένα η λειτουργία έστω και του μικρότερου γραναζιού της Μηχανής της παγκόσμιας τάξης.Αύριο δε θα υπάρχουμε.Πέρα από τους λίγους φίλους και συγγενείς που θα κλάψουν για εμάς,η γη θα συνεχίσει την κυκλική της πορεία γύρω από τον ήλιο,τα κανάλια θα εξακολουθούν να αναπαράγουν πανικό και φόβο,τα λουλούδια δε θα πάψουν να ανθίζουν στις αυλές...Το σύμπαν ποσώς θα ενδιαφερθεί γι' αυτή την απώλεια(και προφανώς όχι γιατί επετεύχθη ο σκοπός που υπηρετούσαμε).

    Όση σημασία κι αν θέλουμε να προσδώσουμε στην ύπαρξή μας,πρέπει να αποδεχτούμε πως το σύμπαν δεν ασχολείται με εμάς.Και κάπου εδώ θα θυμηθείς τον Coelho να λέει πως "όταν θες κάτι πολύ το σύμπαν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις".Όμως,το σύμπαν συνωμότησε και δε σε έλαβε υπόψιν.Άλλωστε σκέψου πόσο θλιβερό θα ήταν το σύμπαν να καθορίζει την τύχη σου,να εξαρτάσαι εξ' ολοκλήρου από αυτό;Θα προτιμούσες να είσαι μια αυθύπαρκτη οντότητα ή μαριονέτα σ' ένα ανοίκειο νομοτελειακό σκηνικό;Κάτι τέτοιο θα ήταν βέβαια παρήγορο γιατί θα σε απάλλασσε από πολλές ευθύνες και παράλληλα θα δικαιολογούσε πολλά από αυτά που σου συμβαίνουν αυτή τη στιγμή...Αυτή ακριβώς την ανθρώπινη ευθυνοφοβία και ανάγκη έρευσης απαντήσεων και εναπόθεσης της ελπίδας μας σε κάτι ανώτερο,καυτηριάζει ο Βάρναλης στους Μοιραίους:"Φταίει το ζαβό το ριζικό μας,φταίει ο Θεός που μας μισεί,φταίει το κεφάλι το κακό μας,φταίει πρώτα απ'όλα το κρασί...Δειλοί,μοιραίοι και άβουλοι αντάμα,προσμένουμε ίσως κάποιο θάμα...". 

Λίγα χρόνια μετά το Βάρναλη,πιο σύγχρονος,ο Τίκβερ,αφιερώνει ολόκληρη ταινία στο αναπόδραστο της τύχης,βάζοντας την πρωταγωνίστριά του Λόλα να τρέχει φρενήρης στους δρόμους του Βερολίνου."Run,Lola,run".Τυχαία,μικρά και φαινομενικά ασήμαντα περιστατικά μοιάζουν να αλλάζουν τη ζωή,όχι μόνο της Λόλας,αλλά και όλων όσων συναντά."Run,Lola,run".Ο χρόνος μοιάζει να κατακερματίζεται σε τρία παράλληλα σύμπαντα,όλα με διαφορετικό τέλος για τη Λόλα.Όλα είναι θέμα συγκοιριών..Η ταινία γίνεται αυτοφορέας του εαυτού της.Στην πρώτη εκδοχή η Λόλα πεθαίνει,στη δεύτερη ληστεύει την τράπεζα χωρίς να κατορθώσει να σώσει το φίλο της και στην τρίτη κερδίζει στο καζίνο."Run,Lola,run". Αν πράγματι η ζωή μας έτεινε σε κάποιο σκοπό,τότε και οι τρεις εκδοχές θα κατέληγαν σε ένα κοινό τέλος.'Όμως όλα είναι ρευστά,όπως και η ίδια η ζωή.Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη προκαθορισμένη κατάληξη.Οτιδήποτε ζούμε υφαίνεται την ίδια στιγμή που το βιώνουμε.Είναι όλα θέμα συγκοιριών.Ο,τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο σύμπαν είναι κατά κάποιον τρόπο προϊόν συμπτώσεων. Είναι αυτό που ο Camus χαρακτηρίζει  absurde(παράλογο) ή μπορεί και να εξηγείται με ανώτερα μαθηματικά,τα οποία αδυνατώ να κατανοήσω(κι ίσως είναι καλύτερα έτσι για τη διατήρηση του μυστηρίου).

     Η ζωή,λοιπόν,είναι απρόβλεπτη(όσο κι αν εμείς πασχίζουμε να τη δρομολογήσουμε)και διαρθρώνεται μέσα από πολλά μικρά γεγονότα.Τρέχουμε όλοι σαν τη Λόλα,χαράζοντας ο καθένας τη δική του πορεία μέσα σε ένα δαιδαλώδες σκηνικό εξελίξεων και ανθρωπίνων σχέσεων.Κάθε δευτερόλεπτο που περνάει μας δίνεται και μια νέα δυνατότητα να αλλάξουμε τη ζωή μας,εάν αυτή δε μας αρέσει.Αρκεί να σταματήσουμε να ψάχνουμε για όλα απαντήσεις και να επικεντρωθούμε σ' αυτό που συμβαίνει τώρα,αυτή τη στιγμή.Γιατί κι αυτό είναι  κάτι το υπερβατικό,όπως υπερβατικό είναι από μόνο του το γεγονός της ύπαρξης.Σε μια ζωή χωρίς σκηνοθέτη και σενάριο,είμαστε εμείς οι ίδιοι που θα ορίσουμε το τέλος...

                                                                 "Run,homo,run"

Πρώτη δημοσίευση στο: Περσείδες